تحلیل باستان‌شناختی چشم‌انداز فرهنگی شهرستان بردسکن در دوران اسلامی (از ابتدا تا قرن 13 ق)

اساساً مفهوم چشم انداز با این دیدگاه وارد ادبیات باستان‌شناسی شد که در قالب مطالعات محیطی، بافتی و فضایی به نحوه شکل گیری الگوهای استقراری انسانی و میزان شناخت انسان از عوامل تاثیرگذار محیطی بپردازد و تغییرات چشم انداز طبیعی را بر چشم انداز فرهنگی به نمایش گذارد. این نوشتار به روش میدانی، داده های فرهنگی و طبیعی حاصل از بررسی های باستانشناسی،جغرافیایی و کتابخانه ای استفاده از منابع تاریخی و همچنین بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی استوار است. هدف از مقالهٔ حاضرپاسخ به چگونگی تاثیر عوامل طبیعی بر محوطه های دوران اسلامی وتبیین چشم انداز فرهنگی منطقه می باشد. در بررسی باستان شناسی، 57 محوطهٔ دوران اسلامی شناسایی گردیده و تاریخ گذاری نسبی برایاین محوطه ها ارائه شده است، به این صورت که محوطه های مربوطبه قرون اولیه با ٣١ %، قرون میانی نیز ٣١ % است و ٢٧ % از مجموع محوطه های دوران اسلامی در بازهٔ زمانی قرون متاخر قرار میگیرند. دراین میان ١١ % از محوطه ها قابل تاریخ گذاری نسبی نیستند.با توجهبه تحلیل های صورت گرفته مبتنی بر gis مراکزِ جمعیتی دوران اسلامی شهرستان بردسکن تحت تاثیر شرایط محیطی خاص خود شکل گرفتهاند، با این ویژگی که تاثیر متغیرهای طبیعی بر عوامل انسانی مختلف یکسان نبوده است. با توجه به چشم انداز منطقه، متغیرهای مهمی از جمله: شیب زمین و نوع خاک بر تراکم و مساحت محوطه ها تاثیر قابل توجهی داشته است و در عین حال پراکندگی و فاصله زیاد محوطه ها از آبهای سطحی گویای واکنش چشم انداز فرهنگی منطقه به محدودیت های متغیر محیطی بوده است و در عین حال برخی از سازه های تاریخی ارتباط تنگاتنگی با آب های سطحیدارند.