پهنه‌بندی آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی استان خراسان رضوی

پژوهش حاضر با هدف شناخت آسیب‌ها و تهدیدهای اجتماعی و فرهنگی استان خراسان رضوی، در مقیاس شهرستان تدوین شده است. روش پژوهش مبنی بر تحلیل ثانویه است که داده‌های مورد نیاز را از طرح‌های ملی و داده‌های مرکز آمار ایران، ‌‌گردآوری می‌نماید. با استفاده از این داده ها، اطلاعات مورد نیاز 26 شاخص پژوهش جمع‌آوری و در سه دسته‌ جمعیتی، فرهنگی و اجتماعی تقسیم‌بندی شده اند. با بررسی میانگین یا نمره نرم داده‌ها، همچنین انحراف معیار اعداد، شهرستان‌های تربت‌جام و داورزن دارای بیشترین تهدید می باشند. داده‌های موجود به روش بی‌وزن‌سازی فازی همسو و هم دامنه شده و با هدف تعیین وزن شاخص‌ها، با نظرخواهی از کارشناسان، تحلیل سلسله مراتبی با استفاده از نرم‌افزار expert choice انجام و مشخص شد مولفه‌های اجتماعی، جمعیتی و فرهنگی به ترتیب از بالاترین اهمیت برخوردارند و نمره نهایی موزون داده‌ها تولید شد. با استفاده از نمره نهایی تولید شده به روش فوق، شهرستان‌ها بر اساس آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی، به پنج دسته با آسیب بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد تقسیم شد. شهرستان‌های نیشابور و تربت‌جام آسیب بسیار زیاد و جوین، فیروزه، فریمان و بجستان آسیب بسیار کمی دارند. همچنین با آزمون همبستگی پیرسون مشخص گردید که آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی با هیچ‌یک از ویژگی‌های مساحت، جمعیت، تراکم و فاصله تا مرکز استان ارتباط مستقیمی ندارند.

Deployment of social and cultural damages in Khorasan Razavi province

This article aims to identify social and cultural harms and threats of Khorasan Razavi province at county scale. The method employed in this study is secondary analysis, which gathered required data from national plans and Iran Statistics Center. Using these resources, required information were collected for 26 research indicators so the indicators were divided into three categories: demographic, cultural and social. By examining the indicator’s mean and Standard deviations, it was found that TorbateJam and Davarzan counties were under the most threats. In order to determine the indicators’ weight with expert opinion, hierarchical analysis was performed using Expert Choice software. So, it was found that, social, demographic, and cultural components had the highest importance, respectively. Using the final score generated by above method, the counties were divided into 5 categories with very low, low, medium, high and very high harmed areas, based on social and cultural harms. Neyshabur and Torbate Jammu counties had very high harm level, and Jovein, Firoozeh, Fareeman and Bajestan had very low level of harms. Through Pearson correlation test, it appears that social and cultural harms were not directly related to any of the characteristics of area, population, density, and distance to the center of the province.Keywords: Zoning, Social harm, Cultural harm, Population harm, Razavi Khorasan Province, Hierarchical Analysis