جایگاه اقتصادی مرو در سده های سوم و چهارم هجری

در قرون سوم و چهارم هجری به دلیل توسعه تجارت در سرزمین‌های اسلامی به‌ویژه در منطقه خراسان و ماوراءالنهر، رشد شهرنشینی و توسعه شهرها رونق گرفت. شهر مرو به دلیل جایگاه ارتباطی و بهره‌مندی از اقتصادِ پررونقِ تولیدی و مبادلاتی همانند برخی شهرهای دیگر خراسان از رشد و دگرگونی کالبدی چشمگیری برخوردار بود. در اواخرِ قرن چهارم هجری که بعضی از شهرهای خراسان و ماوراءالنهر با انحطاط شهری مواجه بودند، مرو از لحاظ همگونی اقتصادی وضعیت بهتری نسبت به برخی شهرها داشت. پژوهش حاضر در نظر دارد با روش توصیفیتحلیلی و با تکیه‌بر متون تاریخی و جغرافیایی، ضمن اشاره ای گذرا به جغرافیای تاریخی مرو، جایگاه اقتصادی و شرایط اقتصادی این شهر را مورد بررسی قرار دهد. دستاوردها نشان می دهد اگرچه رشد مرو از لحاظ سیاسی در این دو سده در مقایسه با دوره‌های پیشین رو به انحطاط بود، اما از منظر اقتصادی رونق و شکوفایی آن حفظ گردید، چنانکه مسائلی همچون وجود راه‌های تجاری، بهره مندی از مزایای جاده ابریشم، سیستم آبیاری، تولید فراوان محصولات کشاورزی، تولید و صدور انواع منسوجات، رونق بازار مرو و مبادلات تجاری با سایر سرزمین‌های دیگر در سده های سوم و چهارم هجری، باعث رونق و شکوفایی اقتصادی مرو بودند.