شناسایی پهنه‌های مناسب توسعه شهری با استفاده از سلول‌های خودکار (ca) و روش fuzzy – ahp در جهت کاهش آسیب‌پذیری لرزه‌ای؛ (نمونه موردی ناحیه 3 منطقه 3 مشهد)

تحلیل تناسب زمین برای توسعه شهری عمل بسیار مهمی است که برنامه ریزان شهری باهدف شناسایی اراضی مناسب و اولویت‌دار برای توسعه شهری به کار می‌گیرند. کلان‌شهر مشهد به‌واسطه وجود گسل‌های فعال بینالود و کشف رود و فرسودگی بیش از 25 درصد نواحی و محلات آن، دارای آسیب‌پذیری بالای در برابر مخاطرات زلزله است. ازجمله نواحی که درگیر گسترش فیزیکی و جمعیتی است و به دلیل فرسودگی و مجاورت با گسل در مواجه با زلزله بسیار آسیب‌پذیر است، ناحیه 3 از منطقه 3 شهر مشهد است. هدف مقاله حاضر شناسایی پهنه‌های مناسب توسعه شهری در جهت کاهش آسیب‌پذیری لرزه‌ای در ناحیه مذکور است. روش بکار گرفته‌شده، توصیفیتحلیلی و جمع‌آوری داده‌ها، به‌صورت کتابخانه‌ای و میدانی صورت گرفته است. شبیه‌سازی توسعه آتی از روش camarkov در نرم‌افزار idrisi 17 صورت گرفته و از مدل ترکیبی fuzzyahp و نرم‌افزارهای arcgis و expert choice برای محاسبه وزن زیرمعیارها و فازی سازی لایه‌ها بهره برده شده است. ارزیابی آسیب‌پذیری محدوده در برابر زلزله نیز با استفاده از روش woi در نرم‌افزار arcgis صورت گرفت و وزن دهی و اولویت‌بندی زیرمعیارهای آسیب‌پذیری بر اساس روش آزمون فریدمن و در نرم‌افزار spss بر اساس نظرات کارشناسی اخذشده در پرسشنامه‌ها انجام شد. بر اساس نتایج، حدود 85 درصد از سطح محدوده دارای آسیب‌پذیری متوسط رو به بالا می‌باشند. همچنین پیش‌بینی رشد و توسعه محدوده بر اساس روند سال‌های گذشته و شبیه‌سازی گسترش کالبدی سال 1400 با استفاده از روش camarkov، نشان می‌دهد گسترش محدوده در بخش‌های شمالی، شمال غربی و شرق محدوده خواهد بود که این گسترش در بخش‌هایی اتفاق افتاده که دارای آسیب‌پذیری متوسط و زیاد در برابر زلزله می‌باشند. همچنین پیش‌بینی پهنه‌های توسعه با استفاده از روش fuzzy_ahp، نشان داد از بین، زیرمعیارها توسعه، قابلیت اراضی (0.218)، توپوگرافی (0.185) و فاصله از گسل (0.145) بیشترین اولویت را از بین سایر زیرمعیارها دارند و پهنه‌های مناسب توسعه بخش‌های شمال-شرقی و شمال غربی محدوده است.