management responses for chehel-chay watershed health improvement using the dpsir framework

Awareness of watershed problems and their consequences based on causal models is a fundamental step in the implementation of integrated watershed management plans and achieving watershed health. in this study, the dpsir framework was used to analyze watershed health and cause-effect relations among its components, as well as structuring information in the chehel-chay watershed, golestan province, iran. for this purpose, first, items of each component were identified by library studies and literature reviews, and also discussion with ngos and members of the village council. the validity and reliability of the questionnaire were confirmed by, respectively, a group of experts and cronbachchr's alpha method. the sample size of the watershed residents was calculated by cochranchr's formula. then, the items were prioritized using the friedman test based on the likert scale, from the viewpoints of 28 experts and 94 residents. the matrix of relations between the items of the main components and their prioritization was determined according to the perspective of both groups. the results showed that the compliance rate of common priorities among 40% of the top priorities was 73% for the component of pressure, 60% for the components of state and impact, and 58% for the component of response. also, the most important managerial responses were identified and prioritized. due to the presence of various stakeholders, applying these responses in the framework of integrated watershed management is crucial to improve watershed health.

پاسخ‌های مدیریتی بهبود سلامت آبخیز چهل چای با کاربرد چارچوب DPSIR

آگاهی از مشکلات آبخیز و پیامدهای آن در قالب مدل های علت و معلولی، گامی اصولی در اجرای طرح های مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز و دستیابی به سلامت آبخیز است. در این تحقیق، چارچوب DPSIR به منظور تحلیل سلامت حوضه و روابط علت و علولی میان مولفه های آن، و نیز ساختاربندی اطلاعات حوزه آبخیز چهل چای مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور، ابتدا، عوامل هر یک از مولفه ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و بررسی منابع، ایجاد کارگروه خبرگان و در نهایت گفتگو با نمایندگان سازمان های مردم نهاد و اعضای شورای روستا شناسایی شد. همچنین، روایی پرسش نامه به تایید خبرگان رسید و پایایی آن از طریق روش آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. حجم نمونه ساکنان آبخیز توسط فرمول کوکران محاسبه شد. سپس، اولویت بندی موارد از دیدگاه خبرگان و نیز ساکنان محلی با کاربرد آزمون های ناپارامتریک آماری (آزمون فریدمن) بر اساس روش کدگذاری چند پاسخی (مقیاس لیکرت) و نظرسنجی از 28 کارشناس به عنوان گروه خبرگان و نیز 94 نفر از ساکنان محلی انجام شد. در این ارتباط، ماتریس روابط میان عوامل هر یک از مولفه های اصلی مدل و اولویت بندی آنها از هر دو دیدگاه کارشناسان و ساکنان محلی به انجام رسید. نتایج تحقیق نشان داد که میزان تطابق اولویت های مشترک در میان 40 درصد از مهمترین اولویت ها به صورت 73 درصد برای مولفه فشار، 60 درصد برای مولفه وضعیت، 60 درصد برای مولفه اثر و 58 درصد برای مولفه پاسخ است. همچنین، مهم ترین پاسخ های مدیریتی، شناسایی و اولویت بندی گردیدند. به دلیل حضور ذینفعان مختلف، کاربست این پاسخ ها در چارچوب مدیریت جامع حوزه آبخیز به منظور بهبود سلامت آبخیز ضروری است.