فیلسوف ارغوانی؛ زندگی، اندیشه‌ها و نوشته‌های فرفوریوس

«فرفوریوس» بمعنای «ارغوانی» نام یکی از برجسته‌ترین نمایندگان فلسفه نوافلاطونی است که هم خودش و هم مکتبش تاثیر انکارناپذیری بر فلسفه اسلامی داشته‌اند. آموزه کلّی‌های پنجگانه او بصورت موشکافانه‌تر و گسترش‌یافته‌تر در مدخل همه منطق‌نوشته‌های دوره اسلامی نشست. نظریه او در باب اتحاد عاقل و معقول، نخست از سوی ابن‌سینا فرو نهاده شد و سپس ملاصدرا آن را پذیرفت و برکشید. خداگون شدن بمثابه غایت اخلاق آموزه‌‌یی است که فرفوریوس از استادش فلوطین برگرفته بود و از سوی اندیشمندان مسلمان قبول عام یافت. رنگ و بویی از تناسخ‌باوری فرفوریوس را در پاره‌یی از سخنان فارابی و ابن‌سینا میتوان رصد کرد؛ گرچه آن دو منکر تناسخ‌باوری یونانی بودند. فرفوریوس منطق را در صدر نظام آموزشی مکتب نوافلاطونی نشاند که این نیز در اهتمام نوافلاطونیان مسلمان به منطق بی‌اثر نبوده است. او معتقد به همرایی بنیادین افلاطون و ارسطو و جاودان‌خرد بود که هر دو تاثیر آشکاری بویژه بر فارابی داشته‌اند.