علم‌النفس از منظر ابن‌سینا و ابن‌مسکویه

مهمترین مبنای فلسفه اخلاق ابن‌مسکویه را نفس‌شناسی او تشکیل میدهد. ابن‌مسکویه در بحثهای خود در ارتباط با اخلاق، درصدد شناساندن ویژگی منحصر بفرد انسان است. او اثبات میکند که در انسان چیزی وجود دارد برتر از بدن جسمانی و آن نفس است. انسان بکمک نفس ناطقه خود میتواند به حیات متعالی ـ آنگونه که شایسته مقام انسانیت است ـ دست یابد. ابن‌مسکویه برای ارایه دیدگاه خود مبنی بر چگونگی دستیابی انسان به سعادت، نخست نفس مجرد انسانی را اثبات میکند و سپس به بیان ویژگیهای منحصر بفرد نفس انسانی میپردازد. اما از آنجا که تطبیق و مقایسه به شناخت بهتر نظریات فلسفی کمک میکند، برای شناخت هرچه بهتر نظریات ابن‌مسکویه، اندیشه‌های او را در مقایسه با نفس‌شناسی ابن‌سینا قرار داده‌ایم. در نوشتار حاضر نفس از نظر ابن‌مسکویه و ابن‌‌سینا بررسی میشود و در ذیل آن به چیستی نفس، وجود، حدوث، ارتباط آن با بدن، قوای نفس و بقای آن اشاره میگردد.