مقام فلاسفه در تاویل قرآن از دیدگاه ابن‌رشد

ابوالولید محمد بن رشد، بزرگترین فیلسوف غرب جهان اسلام بمانند دیگر فلاسفه اسلامی در باب نسبت بین دین و فلسفه اندیشید و آثار مهمی در اینباره بر جای گذاشت که از جمله آنها میتوان به فصل المقال‌، الکشف عن مناهج الادله فی عقاید المله و تهافت التهافت اشاره کرد. از نظر ابن‌رشد، دین و فلسفه باهم هماهنگ بوده و تعارضی ندارند. استدلال او در اینمورد چنین است: «الحق لایضاد الحق بل یوافقه و یشهد له». او میگوید: چون شریعت حق است و دعوت به تفکری (استدلال عقلانی) میکند که مودّی به حق است، پس هر دو حقند و حق با حق متضاد نیست بلکه موافق با آن و گواه بر آن است. اما اینکه فلسفه با دین تعارض ندارد مربوط به باطن دین و آیات قرآنی است، چراکه فلسفه و تفکر عقلی گاهی با ظواهر دینی و آیات در تعارض می‌افتد. راه حل ابن‌رشد برای رفع تعارض این ظواهر با فلسفه، دستیابی به باطن آیات از طریق تاویل است. البته ابن‌رشد مانند فارابی قایل به وحدت و جمع بین دین و فلسفه نیست و صرفاً به سازگاری و عدم تعارض بین آنها می‌اندیشد، چراکه فلسفه و دین بخاطر امنیت خود باید مستقل و مجزا از هم باشد و نباید بین مباحث آنها خلط کرد. ما در نوشتار حاضر بطور کلی به مسیله هماهنگی فلسفه و دین از نظر ابن‌رشد و بطور خاص به نظریه او در باب تاویل خواهیم پرداخت و در نهایت خواهیم گفت که یکی از مهمترین اهداف ابن‌رشد از طرح بحث عدم تعارض بین دین و فلسفه و تاویل، دفاع از فلسفه و اعطای حق تاویل به اهل برهان که همان فلاسفه باشند، است.