نمود انسان‌شناسی فلسفی ابن‌سینا در رساله‌های تمثیلی _عرفانی او (رساله الطیر ،رساله سلامان و ابسال ،رساله حی‌بن‌یقظان)

نزد ابن‌سینا شناخت زوایای گوناگون وجود انسان جایگاه ویژه‌یی دارد. در نظام فلسفی او انسان موجودی حادث است که هم نفس مجرد و هم بدن مادی او با افاضه‌ عقل فعال ایجاد میشود. نفس از همان ابتدا از حیث ذات، مجرد و هم افق با عقول مفارق است اما از حیث فعل، مادی و نیازمند ابزارهای جسمانی است. رابطه‌ نفس و بدن رابطه‌یی بیبدیل است: نفس مدبر بدن و فاعل اصلی همه‌ افعال انسان است و بدن، ابزار منحصر بفردِ فعل نفس در حیات دنیوی و واسطه فعلیت یافتن قوا و توانمندیهای آن است. انسان، حیات متقدم بر حیات دنیوی ندارد و ازلی نیست اما نفس مجردش، ابدی است و برخلاف بدن که با مرگ از بین میرود نفس، فنا نمیپذیرد و جاودانه است.سه اثر تمثیلی ـ عرفانی ابن‌سینا نیز با محور انسان‌شناسی تدوین شده‌اند: در رساله الطیر، حی‌بن‌یقظان و سلامان و ابسال شیخ‌الرییس به زبان قصه و رمز و در قالب نمادها و سمبلها، حیات انسان و عوامل و موانع کمال او را تبیین میکند و با نگاهی کمتر فلسفی و بیشتر عرفانی و تربیتی، تلاش میکند تا راه تعالی و سعادت را به جویندگان بنمایاند.نوشتار حاضر قصد دارد نمود انسان‌شناسی فلسفی ابن‌سینا را در انسان‌شناسی رسایل سه‌گانه‌ عرفانی ـ تمثیلی او جستجو نماید و از این رهگذر به تفاوتها و شباهتهای دو نوع نگاه به انسان از منظر این فیلسوف مبرز مشایی برسیم.