جستجوی مبانی نظری «امکان فقری» ملاصدرا در اندیشه محقق دوانی

صدرالمتالهین شیرازی، بر مبنای نظریه اصالت وجود، ملاک نیازمندی ممکنات به علت را، به امکان فقری تعبیر میکند. امکان فقری، از ربط محض بودن و تعلقی بودن ممکنات نسبت به واجب تعالی حکایت دارد. بر این اساس، بسیاری از شارحان، برخلاف نگرش عرفا و صوفیه، وحدت شخصی وجود را - که ملاصدرا از آن سخن بمیان آورده است - اینگونه تفسیر کرده اند که موجودات ممکن، موجوداتی خیالی و موهوم نیستند، بلکه عین ربط و وابستگی به وجود مستقل و از تشینات وجود واجبند. نوشتار حاضر، در صدد بیان این نکته است که نظریه امکان فقری ملاصدرا را میتوان اقتباس یا متاثر از وجودشناسی محقق دوانی، تبیین وی از علیت و نظریه انتساب او دانست؛ چراکه وی با تاکید بر وحدت وجود، موجود حقیقی را ذات واجب قلمداد میکند و با تبیینی که از علیت ارایه میدهد، ممکنات و معلولات را از شیون علت برمیشمارد و بر ربطی و انتسابی بودن آنها تصریح مینماید.