|
|
|
|
مفهوم خدا در کتاب‌العلل (کتاب الایضاح فی الخیر المحض لارسطوطالیس)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
عباسی حسین‌آبادی حسن ,کاکائی مستانه
|
|
منبع
|
تاريخ فلسفه - 1403 - دوره : 15 - شماره : 1 - صفحه:133 -152
|
|
چکیده
|
کتاب العلل با عناوین کتاب خیر الاول و کتاب ایضاح خیر المحض نیز نامگذاری شده و به بحث دربارۀ علل نخستین اشیاء پرداخته است. خداوند در مقام علت نخستین، یکی از این علل است. پرسش اینست که مفهوم خدا در کتاب‌العلل چیست؟ آیا خدای کتاب‌العلل، وجودی است یا فراوجودی؟ وجود به چه معنایی؟ و فراوجود به چه معنایی؟ در این کتاب، بحث از خدا با اصطلاحات و مفاهیم مختلف مانند انیّت محض، علت نخستین، خیر محض و فراوجود مطرح شده است. نتیجۀ این پژوهش که با روش توصیفی‌‌تحلیلی انجام شده نشان میدهد که بنظر مولف کتاب، خداوند هم وجود محض است (در مقابل وجود محدود)، هم خیر محض است و خیر محض بودن او مبتنی بر وجود است، و هم علت نخستین، بمعنای علت فاعلی حقیقی ایجادی، است. در باب هشتم کتاب، در مقایسه با عقل و نفس، وجود محض برای خدا، بیانگر تقسیم‌ناپذیری و بساطت محض است. همچنین برای هر دو مورد، وجودی و فراوجودی دانستن خداوند میتوان دلیل آورد. اصطلاح «فراوجود» برای خداوند در مقابل وجود محدود و انضمامی «وجود از راه بهره‌مندی» است که خاص همۀ مخلوقات است. همچنین، از سه اصطلاح علت نخستین، خیر محض و وجود محض، کاربست اصطلاح وجود محض برای خداوند، جامعتر از اصطلاحات دیگر است و وجود مبنای دو مفهوم دیگر است؛ چه در علت نخستین که علیتی فاعلی و ایجادی است و به همۀ چیزها و موجودات وجود میبخشد، و چه در خیر محض، که خیر بودنش بواسطۀ وجود اوست.
|
|
کلیدواژه
|
خدا، انیّت محض، علت نخستین، خیر محض، فراوجود، کتاب‌العلل
|
|
آدرس
|
دانشگاه پیام نور مرکز تهران, گروه فلسفه و حکمت اسلامی, ایران, دانشگاه علامه طباطبائی, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
mastaneh.kakaiy@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
concept of god in kitāb al-‘ilal (kitāb al-iḍaḥ fil khayr al-maḥḍ li-arisṭūṭālis)
|
|
|
|
|
Authors
|
abasi hoseinabadi hasan ,kakaiy mastaneh
|
|
Abstract
|
the book of causes (kitāb al-‘ilal), which is also called kitāb al-khayr al-awwal and kitāb iḍaḥ khayr al-maḥḍ, discusses the causes of the first objects. god, as the first cause, is one of these causes. the questions that arise here include the following: what is the concept of god in the book of causes? is the god in the book of causes existential or beyond existential? in this book, god has been discussed while employing a number of different terms and concepts such as absolute being, first cause, pure goodness, and super being. the findings of this study, which was carried out using a descriptive-analytic method, indicate that, in the view of the author of this book, god is not only pure existence (as opposed to limited existence) but also pure goodness, and his being pure goodness is based on existence. he is also the first cause in the sense of the true creating efficient cause. there are also some reasons for considering him to be existential and beyond existential. the term super being for god &- as opposed to limited and concrete existence &- refers to “existence through participation”, which applies to all creatures. moreover, it appears that among the three terms of the first cause, pure goodness, and pure existence, the last one is more comprehensive than others in describing god. existence is the basis for the other two concepts, namely, the first cause, which is an efficient and creating cause that grants existence to all things and existents, and pure goodness, the goodness of which is mediated by its existence.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|