فوکو در برابر هگل؛ درنگی درباب دیرینه‌‌تبارشناسی و فلسفه تاریخ

فوکو و هگل دو متفکر تاثیرگذار هستند که بطور بنیادین با مسئله شناخت و تاریخ درگیر بوده اند، چنانکه بدون فهمی از جایگاه تاریخ در اندیشه این دو، درک درست اندیشه های آنها بسیار دشوار بنظر میرسد. گرچه فوکو بطور پراکنده در آثارش به هگل و تقابل خود با او پرداخته، اما این مهم را هرگز بگونه‌یی مبسوط روشن نساخته است. با اینهمه، با نگاهی به آثار او و بویژه آنچه او بعنوان دیرینه‌‌تبارشناسی مطرح میکند، میتوان تقابلی اساسی بین این روش و رویکرد هگل به فلسفه تاریخ مشاهده کرد. این مقاله درصدد آنست که با خوانش دیدگاه هگل درباب تاریخ بمثابه فلسفه تاریخ، و نیز دیرینه‌‌تبارشناسی، نشان دهد که چگونه این دو دیدگاه در تقابل با یکدیگر قابل فهم میشوند. دیدگاه فوکو، با تکیه بر آراء نیچه، با هر گونه متافیزیک یا فلسفه تاریخ کاملاً‌ مخالف است؛ یکی مبتنی بر کلیت، عقل و غایت شناسی است، و دیگری مبتنی بر تکثر، گسست، و نبود هرگونه غایت کلی. همچنین تلاش خواهیم کرد تا روشن گردد که این دو متفکر در برخی مسائل، ازجمله مسائل اساسی در نسبت با تاریخ، دارای اشتراکاتی هستند، گرچه به این مسائل پاسخهایی کاملاً متفاوت داده شده است.

foucault against hegel: a study of archaeo-genealogy and philosophy of history

foucault and hegel are two influential thinkers who dealt with the problem of knowledge and history so fundamentally that without understanding the place of history in their thoughts, a correct perception of their views would be extremely difficult. foucault has scatteredly referred to hegel and his opposition to his views in this works; however, he has never clarified the details of this conflict clearly. nevertheless, a glance at foucault’s works, particularly those containing his views regarding archaeo-genealogy, reveals a fundamental opposition between his method and hegel’s approach to the philosophy of history. foucault’s view, relying on nietzsche’s ideas, is completely against any kind of metaphysics or philosophy of history, with the former being based on plurality, discontinuity, and non-existence of any kind of universal end and the latter relying on universality, reason, and teleology. here, the author intends to demonstrate that these two thinkers shared some of their views regarding certain fundamental problems, including those related to history, although they have provided completely different responses to them.