روایت «فلسفی-تاریخی» هوسرل از خاستگاه «اصالت روان‌شناسی» و ضرورت «چرخش استعلایی»

هوسرل در کتاب بحران علوم اروپایی کوشیده تا خاستگاه «اصالت روانشناسی» را در تاریخ فلسفه جدید نمایان سازد.‌ «روانشناسی پدیدارشناسانه» نه‌تنها بنیادی برای «روانشناسی تجربی» فراهم می‌آورد، بلکه میتواند بمثابه مقدمه‌ یی برای «پدیدارشناسی استعلایی» قرار گیرد. او در روایت فلسفی خود از سیر تاریخی مفهوم اصالت روانشناسی، ما را به جان‌ لاک ارجاع میدهد و بیان میکند که دیدگاههای لاک را بارکلی و هیوم ادامه دادند. پژوهشهای روانشناختی لاک در خدمت مفهوم استعلایی درآمد که نخستین بار توسط دکارت در کتاب تاملات صورتبندی شده بود. بر اساس دیدگاه او، مابعدالطبیعه میتواند نشان دهد که تمام واقعیت و کل جهان و آنچه برای ما وجود دارد، چیزی جز اعمال شناختی ما نیست؛ اینجاست که توجه به «امر استعلایی» ضرورت می‌یابد. شک روشی دکارت، نخستین روش برای طرح «سوژه استعلایی» بود و توصیف او از «اگو کوگیتو» (منِ‌ اندیشنده) نخستین صورتبندی مفهومی از آن را فراهم ساخت. جان‌لاک «ذهن استعلایی محض» دکارت را با «ذهن بشر» جایگزین کرد، با این حال پژوهش خود را در زمینه ذهن بشری از طریق تجربه درونی بدلیل یک دغدغه ناخودآگاهِ استعلایی فلسفی ادامه داد، اما خواسته یا ناخواسته در دام جریان اصالت روانشناسی افتاد. هوسرل با نگاهی تاریخی و بنحوی کاملاً فلسفی نشان داد که چگونه بارقه‌های توجه به امر استعلایی برای نخستین‌بار در فلسفه دکارت و پس از آن در تقابل میان «مکتب اصالت عقل» و «مکتب اصالت تجربه»‌ ظهور می‌یابد و در ادامه با نشو و نمای آن در فلسفه استعلایی کانت، امکانات نهایی آن در فلسفه پدیدارشناسانه هوسرل به ثمر مینشیند.

husserl’s philosophical-historical narration of the origin of psychologism and the necessity of transcendental turn

in the crisis of european sciences and transcendental phenomenology, husserl has tried to disclose the origin of psychologism in the history of modern philosophy. phenomenological psychology not only provides a basis for empirical psychology but can also function as an introduction to transcendental phenomenology. in his philosophical narration of the historical development of the concept of psychologism, husserl refers to john locke and states that barkley and hume advocated locke’s views. locke’s psychological studies come at the service of transcendental concept, which had been formulated by descartes in his meditations on first philosophy for the first time. in his view, metaphysics can show that the whole reality of the world and everything that exists is nothing more than our cognitive acts. it is at this point that it is necessary to pay attention to transcendental affairs. descartes’ methodological skepticism was the first method used for posing the transcendental subject, and his description of cogito ergo (i think) provided the first conceptual formulation for it. john locke replaced the pure transcendental mind of descartes with the human mind. nevertheless, he continued his study of the human mind through intrinsic experience because of an unconscious transcendental-philosophical concern. however, knowingly or unknowingly, he fell in the trap of psychologism. following a historical and, in a way, completely philosophical approach, husserl showed how the rays of attention to transcendental affairs emerged for the first time in cartesian philosophy and, then, in the conflict between rationalism and empiricism. he also demonstrated how, after the growth of this attention in kantian transcendental philosophy, it came to fruition in husserl’s phenomenological philosophy.