رویکرد ارزشی به علوم در انگاره حکمای اسلام ؛ بازخوانی و اعتبارسنجی

این پژوهش درصدد تبیین دیدگاه حکمای اسلامی پیرامون رویکرد تشکیکی به علوم و بیان ابعاد و نتایج این موضوع است. یکی از اصول حاکم بر جهانبینی حکمای اسلامی، نگرش تشکیکی یا مرتبه‌یی به امور است. این نگرش در مورد علوم نیز وجود دارد. بر اساس این تفکر، علوم بلحاظ ارزشمندی دارای درجات و مراتب مختلفی هستند؛ برخی از علوم فراتر، بعضی فروتر، برخی ارزشمندتر و بخشی در درجه‌یی پایینتر قرار دارند. حکما معتقدند اشرف علوم «فلسفه» است و برای این ادعا معیارها و دلایلی بیان کرده‌اند. این مقاله با روش توصیفی‌‌‌تحلیلی و انتقادی بدنبال تبیین این رویکرد و بیان آثار معرفتی آن، و در نهایت، بازخوانی این دیدگاه است. تبیین این موضوع ابتدا ما را با مبانی و رویکرد حکما آشنا میسازد و با تامل در این موضوع، ثمرات و نتایج آن در سایر عرصه ها روشن میگردد.

Revisiting and Validating the Normative Approach to Sciences in the View of Islamic Philosophers

This study was conducted to clarify the view of Islamic philosophers regarding the graded approach to sciences and the dimensions and outcomes of this problem. One of the principles dominating the worldview of Islamic philosophers is the graded conception of affairs. This view also exists in relation to sciences and stipulates that sciences are of different levels and grades with respect to their value.In other words, some of them are more valuable, while some others are less valuable. Philosophers believe that philosophy is the noblest of all sciences and have provided some criteria and arguments in support of this claim. The purpose of this paper is to explain and revisit this approach and its epistemological effects based on a descriptiveanalytic and critical method. Therefore, the authors have first introduced the basic principles and approaches of philosophers concerning this problem and then clarified their effects and consequences in other realms.