بازخوانی انتقادی تاریخی تحلیل ابهری از مولفه ها و گونه شناسی دلالت بر پایه تمایز دو الگو: الگوی اراده متکلم و الگوی معنا مخاطب

این جستار، به بازخوانی انتقادی تاریخی بحث دلالت شناسی در اندیشه ابهری میپردازد و در پی ترسیم مواجهه ابهری با مسائل ساحت دلالت‌شناسی و تبیین مواضع او در این زمینه است. در این پژوهش عمدتاً با اتخاذ دو الگوی اراده متکلم و معنا مخاطب، به سنجش و واکاوی برخی تصویرسازیها از دلالت و گونه شناخت آن پرداخته میشود. بر این اساس، تلاش شده است تصویرسازی ابهری از چیستی گویی دلالت و تحلیل گونههای آن و نیز سنجش دیدگاه وی در ناکارآمدی دلالت التزام، با بکارگیری برخی شاخصها نظیر لحاظ اراده گوینده در انتقال معنا، به طراحی انتقادی نقش فهم مخاطب در معناسازی صحیح و بافتار فکری پرداخته شود. منطقدانان دلالت را استوار بر وضع دانسته اند و آگاهی بر وضع را نیز شرط کرده اند. اما مقاله حاضر نشان میدهد که علاوه بر این معیار، شاخصهای دیگری در حوزه معنا، مخاطب و گوینده نیز در ساخت دلالت موثرند. ابهری با فرابردن دلالت از مفردات و ‌گسترش شمول آن به جملات و بویژه گزاره ها و نیز مواجهه غیرماهوی با تعین بخشی به مفاهیم حوزۀ دلالت، دلالت شناسی را با مباحث معناشناسی پیوند میزند. مواضع او در دلالت شناسی در سنجش با دیگر اندیشمندان طراحی شده است؛ برخی مواضع وی عبارتند از: بازتعریف دلالت بر پایۀ الگوی معنا مخاطب؛ ارائه دو تفسیر متفاوت از جایگاه وضع در گونه شناخت دلالت، نقادی تحلیل فخر رازی از دلالت مطابقی و تمایز دلالت مطابقی با دو دلالت دیگر با اخذ موضوع له مستقل یا موضوع له غیر مستقل و لحاظ سنجش‌محوری؛ نقادی تحلیل خونجی و کشی از مجازی انگاری دو دلالت تضمن و التزام، نقادی تصویر سهرودی‌‌رازی از روابط مطابقی‌‌التزامی و نقادی دیدگاه های ناکارآمدی دلالت التزام و طراحی تصویری مبتنی بر اختلال در فهم بر اساس کثرت انتقالات ذهنی.

A Critical-Historical Review of Abharī’s Analysis of the Elements and Typology of Denotation Based on the Distinction of two Models: Free Will-Speaker and Meaning-Interlocutor

The present study provides a criticalhistorical review of semiotics in Abharī’s view and aims to explain his encounter with the problems of the realm of semantics and his standpoints in this regard. Here, the authors have tried to evaluate and analyze some descriptions of denotation and its typology. Accordingly, relying on Abharī’s conception of the nature of denotation, his analysis of its typology, and an evaluation of his view as to the inefficiency of denotation of implication, the authors provide a critical account of this philosopher’s view while employing certain elements, such as the speaker’s will in transferring meaning, the role of interlocutor’s understanding in the correct construction of meaning, and thought structure. Logicians believe that denotation depends on context and have considered contextual awareness as a necessary condition. The authors have also explained that, in addition to this criterion, some other elements in the realm of meaning, the speaker, and the interlocutor affect the creation of denotation. Through moving the concept of denotation beyond the domain of single words and its vast application to sentences and, particularly, propositions and also following a nonquiddative approach in dealing with the specification of the concepts of the field of denotation, Abharī connects semiotics with semantic discussions. Here, Abharī’s views regarding semiotics have been presented in comparison to other thinkers. Some of his endeavors in this realm include redefining denotation based on the meaninginterlocutor model, providing two different interpretations of the place of context in the typology of denotation, criticizing Fakhr alDīn’s analysis of similar denotations and their distinction from the other two types of denotation through adopting a dependent or independent subject and considering evaluationcenteredness, criticizing the analysis of Khunaji and Kashi of the metaphorical nature of inclusion and implication denotation, criticizing Suhrawardī’s and Rāzī’s description of implicativecorresponding relations, and criticizing the inefficient approaches to implication denotation, and designing an image based on misunderstanding based on the plurality of mental transfers.