بررسی اثر گرده افشانی زنبورعسل و سایر حشرات گرده افشان بر ویژگی های کمی و کیفی بذر یونجه (ارقام همدانی و قره یونجه) در استان آذربایجان غربی

با توجه به نظرات گوناگونی که از دیر باز در مورد نقش زنبورعسل در گرده افشانی یونجه مطرح بوده و همچنین با عنایت به اهمیت تولید بذر در مزارع یونجه این طرح در ایستگاه تحقیقات و آموزش زنبورعسل شمال غرب کشور در شهرستان خوی اجرا گردید. قالب آماری این آزمایش اسپلیت پلات با طرح پایه کرت های کاملاً تصادفی بود. دو رقم قره یونجه و یونجه همدانی به عنوان سطوح فاکتور اصلی و عوامل گرده افشان به عنوان سطوح فاکتور فرعی از لحاظ صفات وزن هزار دانه ، درصد جوانه زنی و مقدار وزن بذر تولید شده با هم مقایسه شدند. نتایج آزمایش نشان داد، بین سطوح فاکتورفرعی (عوامل گرده افشان) از نظر مقدار تولید بذر اختلاف بسیار معنی داری وجود داشت (01 /0 ? p) به طوری که کرت های با حضور زنبورعسل و سایر حشرات گرده افشان با تولید 316/920 گرم بذر از هر کرت آزمایشی بالاترین مقدار تولید بذر را داشته اند و در کرت های با حضور زنبورعسل و در غیاب حشرات گرده افشان دیگر 971/576 گرم در هرکرت بذر یونجه تولید شد ولی در کرت های بدون حضور زنبورعسل و سایر حشرات گرده افشان 234/167 گرم بذر تولید گردید که کم ترین مقدار تولید بود. نوع رقم یونجه (همدانی- قره یونجه) و اثر متقابل فاکتورها در این مورد معنی دار نشد. از لحاظ وزن هزاردانه و درصد جوانه زنی نیز اختلاف معنی داری بین فاکتورها و اثرات متقابل آن ها مشاهده نگردید. همچنین در این بررسی مهم ترین حشرات گرده افشان یونجه شناسایی شدند که بیش ترین حشرات صید شده متعلق به راسته بال غشاییان1 و بالا خانواده آپوییدا2 بود. مهم ترین جنس های شناسایی شده از این بالا خانواده به ترتیب اولویت به شرح ذیل بودند.apis ،megachile ،halictus، nomia، anthophora، anthidium، andrena ، epeulus، chelostomides، callanthidum respectively.