بررسی کیفیت منابع آب مورد استفاده در گاوداری‌های صنعتی استان قزوین از نظر آلودگی به برخی از فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، کروم، نیکل و جیوه)

مقادیر مازاد برخی از فلزات سنگین در محصولات دامی مانند شیر ممکن است به سطوح مضر برای تغه انسان برسد یکی از علل بالقوه تجمع فلزات سنگین در محصولات تولیدی دام، غلظت این فلزات در آب مصرفی در گاوداری است. بنابراین مطالعه حاضر به منظور بررسی آلودگی آب مصرفی در گاوداری‌های صنعتی استان قزوین به برخی از فلزات سنگین انجام شد. برای انجام این تحقیق با مراجعه مستقیم به 35 گله صنعتی گاو شیری تحت پوشش اتحادیه دامداران استان قزوین در شهرستان‌های مختلف استان طی دو روز متوالی، نمونه‌‌گیری آب انجام شد. در تمام گله‌های مورد بررسی منبع تامین آب چاه بود و میزان فلزات سنگین شامل سرب، کادمیوم، کروم، نیکل و جیوه در آنها با دستگاه طیف سنج جرمی پلاسمای القایی اندازه‌گیری شد. سپس داده‌های حاصله در قالب طرح کاملاً تصادفی با تکرار نامساوی مورد آنالیز و بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج غلظت سرب، کادمیوم و کروم در نمونه‌های آب به ترتیب 0.24±0.50، 0.11±0.42 و 1.93±6.24 میکروگرم در لیتر بود. میانگین غلظت نیکل و جیوه نیز در آب مصرفی گاوداری‌های مورد مطالعه به ترتیب0.22±0.52 و 0.40±0.33 بود. از نظر غلظت سرب و کادمیوم بین شهرستان‌های مختلف تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. میانگین غلظت کروم در نمونه-های اخذ شده از شهرستان بوئین‌زهرا به طور معنی‌داری بیش از سایر مناطق بود(0.05≥p). از نظر غلظت نیکل و جیوه نیز بین شهرستان‌های مختلف تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. تخمین مصرف روزانه هم در مورد تمام فلزات سنگین مورد بررسی کمتر از حداقل سطوح خطرساز (0.015، 0.005، 0.25، 0.1 و 0.01 میلی گرم در لیتر به ترتیب برای سرب، کادمیوم، نیکل، کروم و جیوه) بود. 0.05≥p)در مجموع از آنجا که غلظت فلزات سنگین مورد بررسی شامل سرب، کادمیوم، نیکل، کروم و جیوه در آب مصرفی گاوداری‌های استان قزوین بسیار کمتر از حداقل سطوح خطرساز بود.

investigation of water pollution in dairy cattle farms in qazvin province to some heavy metals (lead, cadmium, chromium, nickel and mercury)

excess amounts of some contaminants for example heavy metals in livestock products such as milkmay reach levels harmful to humans. one of these cases is the amount of heavy metals in thedrinking water used by livestock. therefore, the aim of this study was to evaluate the concentrationof some heavy metals in the drinking water consumed by dairy farms in qazvin province. for thisstudy, water samples of 35 industrial dairy herds under the auspices of the livestock breeders unionof qazvin province in different cities including abyek, qazvin, takestan, buin zahra and alborzwere collected by direct reference and the concentration of heavy metals including lead, cadmium,chromium, nickel and mercury were determined. then, the obtained data were analyzed in acompletely randomized design. the concentrations of lead and cadmium in the sampled water were0.50± 0.24 and 0.42±0.11 μg/kg respectively and there was no significant difference in theconcentration of these elements among different cities. the mean concentrations of chromium in thewater samples from buin zahra city was more than other areas of the province (p ≤ 0.05). the meanconcentrations of nickel and mercury in the water consumed in dairy farms were 0.52± 0.22 and0.40± 0.33 μg/kg respectively. there was no significant differences in nickel and mercuryconcentrations among different cities. in general, the results of this experiment showed that theconcentration of studied heavy metals including lead, cadmium, nickel, chromium and mercury, inthe drinking water of cattle farms in qazvin province, as well as the estimated daily intake of theseelements were much lower than the minimal risk levels.