تاثیر تفاله گوجه فرنگی خام و تخمیری بر عملکرد رشد، فراسنجه‌های خونی و ریخت شناسی پرز‌های ایلئوم جوجه‌های گوشتی

به منظور مقایسه تاثیر افزودن تفاله گوجه فرنگی در جیره جوجه‌های گوشتی، دو نوع تفاله گوجه فرنگی خام و تخمیر شده هر کدام در چهار سطح (5، 10، 15 و 20 درصد) به صورت آزمایش فاکتوریل 2×4 در قالب طرح کاملا تصادفی و یک گروه آزمایشی شاهد با 9 گروه آزمایشی و 3 تکرار استفاده و تاثیر آن‌ها بر عملکرد، فراسنجه‌های خونی و ریخت شناسی پرز‌های ایلئوم جوجه‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد تغذیه جوجه‌های گوشتی با تفاله گوجه فرنگی تخمیری سبب بهبود افزایش وزن نسبت به تفاله گوجه فرنگی خام و گروه شاهد گردید (p<0/05). خوراک مصرفی جوجه‌های تغذیه شده با تفاله گوجه فرنگی تخمیری تفاوت معنی‌داری با تفاله گوجه فرنگی خام نداشت. ضریب تبدیل غذایی جوجه‌های تغذیه شده با تفاله گوجه فرنگی تخمیری بهتر بود (p<0/05). بیش‌ترین افزایش وزن و خوراک مصرفی در سطح 15 درصد تفاله گوجه فرنگی تخمیری مشاهده گردید (p<0/05). تغذیه جوجه‌‌های گوشتی با تفاله گوجه فرنگی تخمیری به طور معنی‌‌داری باعث کاهش کلسترول، تری‌گلیسرید، لیپو پروتئین با چگالی پایین، لیپو پروتئین با چگالی خیلی پایین و افزایش لیپو پروتئین با چگالی بالا گردید (p<0/05). نسبت طول پرز به عمق کریپت و طول پرز ایلئوم در جوجه‌های تغذیه شده با تفاله گوجه فرنگی تخمیری نسبت به تفاله گوجه فرنگی خام و گروه شاهد بالاتر بود (p<0/05). استفاده از تفاله گوجه فرنگی تخمیری باعث کاهش کلسترول، بهبود عملکرد و سلامت جوجه‌های گوشتی نسبت به تفاله گوجه فرنگی خام شد، در نتیجه امکان استفاده از آن تا سطح 15 درصد در جیره غذایی جوجههای گوشتی وجود دارد.

Effect of crude and fermented tomato pomace on growth performance, blood parameters and morphology of ileum in broiler chickens

In order to compare the effect of adding tomato pomace on broiler diets, two types of crude and fermented tomato pomace each in four levels (5, 10, 15 and 20%) as factorial arrangement 2 × 4 in a completely randomized design and a control treatment with 9 experimental treatments and 3 replications, and their effects on performance, blood parameters and morphology of ileum in broiler chicken were investigated. The results showed that feeding broiler chickens with fermented tomato pomace improved weight gain compared to raw tomato pomace and control (P<0.05). Consumption of chicken fed with fermented tomato pomace had no significant difference with raw tomato pomace. But feed conversion ratio of chickens fed with fermented tomato pomace was better (P<0.05). The highest weight gain and feed intake was observed in 15% of fermented tomato pomace (P<0.05). Feeding broiler chickens with fermented tomato pomace significantly reduced cholesterol, triglyceride, low density lipoprotein, very lowdensity lipoprotein and increased high density lipoprotein (P<0.05). The villus height:crypt depth ratio and villus height in the ileum was higher in chicken fed with fermented tomato pomace than raw tomato pomace and control treatment (P<0.05). The use of fermented tomato pomace reduced cholesterol, improved the performance and health of broiler chicks than raw tomato pomace, so it is possible to use it up to 15% levels in the diet of broiler chickens.