برآورد برخی پارامترهای جمعیتی و میزان همخونی در گله‌های مردمی گوسفند لری بختیاری

در این مطالعه به منظور برآورد برخی پارامترهای جمعیتی و میزان همخونی در گله‌های گوسفند لری بختیاری از تعداد 81 گله گوسفند (شامل 7991 راس میش و 366 راس قوچ) از گله‌های مردمی پرورش یافته تحت سیستم‌های رایج طی سال‌های 1394 و 1395 رکوردگیری شد. نحوه جمع‌آوری داده‌ها در گله‌های مردمی به صورت پرسشنامه‌ای و استفاده از اطلاعات یک سال گذشته دامدار، رکوردهای یاداشت شده، رکوردگیری مستقیم و مصاحبه با دامدار بود. نتایج نشان داد که در 68 درصد از گله‌های مورد بررسی، جایگزین‌های نر از داخل گله انتخاب می‌شد، معیار انتخاب در همه گله‌ها خصوصیات ظاهری چشمی و نحوه آمیزش نیز تصادفی بود. متوسط فاصله نسل معادل 3.30 سال، تعداد میش مولد 98.6 راس، تعداد قوچ مولد 4.5 راس، نسبت قوچ به میش 4.6 درصد، مدت ماندگاری قوچ در گله 3.4 سال و 34.57 درصد از گله‌ها حداقل دارای یک راس بره با ناهنجاری ژنتیکی قابل رویت بودند. بر این اساس اندازه موثر و میزان همخونی بدون در نظر گرفتن واریانس اندازه خانواده به ترتیب 17.2 راس و 4.9 درصد و با لحاظ نمودن واریانس اندازه خانواده به ترتیب 9.8 راس و 7.5 درصد در هر نسل برآورد شدند. اثر شهرستان‌ و نوع سیستم پرورشی بر اغلب پارامترهای جمعیتی مورد بررسی و میزان همخونی معنی‌دار بود (0.05 p<). بنابراین، میانگین اندازه موثر گله‌های مردمی پایین‌تر از حداقل توصیه شده برای حفظ تنوع ژنتیکی و اعمال برنامه‌های اصلاحی موثر داخل گله‌ای بوده و این امر سبب ایجاد همخونی به میزان بیش از 5 تا 7 برابر حد مجاز شده است.