شناسایی مناطق مستعد و تعیین تاریخ کشت مناسب گندم در مناطق دیم کاری استان خراسان رضوی

به دلیل اهمیت استراتژیک گندم (.triticum aestivum l) و کمبود مقادیر بارش در استان خراسان رضوی، شناسایی مناطق مستعد و نیز زمان مناسب کشت این گیاه زراعی با استفاده از داده های هواشناسی و اقلیمی باعث افزایش عملکرد آن خواهد شد. در این تحقیق داده های روزانه دمای کمینه، بیشینه و بارندگی 9 ایستگاه سینوپتیک استان در یک دوره آماری20 ساله(1368 تا 1387) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به فراهم بودن دمای مناسب جوانه زنی گندم پاییزه در خراسان رضوی، مناطق مستعد تنها با تاکید بر عنصر بارش و در نظر گرفتن آستانه 300 میلی متر شناسایی و پهنه بندی شد. همچنین تاریخ های شروع، خاتمه و طول دوره بارندگی که با توجه به وضعیت اقلیمی منطقه در نظر گرفته شدند، با احتمال 50 و 80 درصد، محاسبه شده و سپس نقشه های پهنه بندی مناسب ترین زمان کشت گندم دیم، ترسیم گردید. نتایج نشان داد که شهرستان های قوچان و نیشابور مستعدترین مناطق استان بوده و سایر شهرستان ها به جز گناباد و سرخس جز مناطق نیمه مستعد کشت گندم دیم محسوب می شوند. همچنین تعریف اول که بر اساس آن تاریخ شروع بارندگی از اول مهرماه روزی است که مجموع بارندگی به 5 میلی متر برسد به عنوان بهترین تعریف تعیین تاریخ شروع بارندگی موثر پاییزه منظور شد. بدین ترتیب با در نظر گرفتن احتمال 80 درصد وقوع و پذیرش ریسک 20 درصد، مناسب ترین تاریخ کشت گندم دیم برای شهرستان های استان عبارت است از: تربت حیدریه 28 آبان، سبزوار 26 مهر، سرخس 28 آبان، قوچان 2 آبان، کاشمر 8 آذر، گلمکان 29 آبان، گناباد 19 آذر، مشهد 13 آذر و نیشابور 22 آبان.