تجزیه پذیری سه نوع کود دامی و اثر آنها بر زیست توده میکروبی در خاک های آهکی با بافت رسی و لوم شنی

تجزیه پذیری ماده آلی خاک و کودهای دامی نقش بسیار مهم در فرآیندهای مختلف اکوسیستم بازی می کند. مطالعه حاضر به بررسی تجزیه پذیری سه نوع کود آلی شامل گاوی، مرغی و گوسفندی و نقش آنها بر کربن زیست توده میکروبی و نسبت تنفس میکروبی (ضریب متابولیک میکروبی) در دو خاک آهکی با بافت رسی و لومشنی می پردازد. نمونه های خاک از مزرعه گندم با کودهای آلی تیمار و سرعت تجزیه کربن آنها طی 60 روز خوابانیدن (انکوباسیون) و کربن زیست توده میکروبی در پایان انکوباسیون اندازهگیری شد. میزان کربن تجزیه شده در پایان انکوباسیون بین خاک شاهد و خاکهای حاوی کودهای آلی اختلاف معنی دار نشان داد. افزایش کودهای آلی به هر دو خاک سبب افزایش فعالیت میکروبی و تولید co2 گردید که در خاک لوم شنی با کربن آلی کمتر چشمگیرتر از خاک رسی با کربن آلی بیشتر بود. در ابتدا دوره انکوباسیون، سرعت تجزیه کربن کود مرغی در هر دو نوع خاک بیشتر از کودهای گاوی و گوسفندی بود در حالی که در پایان آزمایش مقادیر یکسانی از کربن هر سه نوع کود آلی تجزیه گردید. در خاک رسی سرعت تجزیه کود گاوی در مراحل اولیه انکوباسیون بیشتر ازکود گوسفندی بود اما در خاک لوم شنی سرعت تجزیه هر دو یکسان بود و روند مشابهی را نشان دادند. اثر نوع خاک، نوع کود و اثرات متقابل بین خاک و کود بر میزان کربن زیست توده میکروبی معنی دار (01/0 > p) بود. میزان زیست توده میکروبی در خاک لوم شنی (4/10) تقریباً دو و نیم برابر میزان زیست توده میکروبی در خاک رسی (2/4) بود. نتایج نشان می دهد که افزودن کود آلی به خاک اثری بر اندازه زیست توده میکروبی ندارد. در خاک لوم شنی افزایش کودهای گاوی و مرغی باعث تولید زیست توده یکسان ولی بیشتر از کود گوسفندی گردید اگر چه در خاک رسی اختلاف معنی دار بین کودهای آلی مشاهده نشد. ضریب متابولیک میکروبی (qco2) بین دو نوع خاک تفاوت معنی دار (53/0=p) نشان نداد اما تیمار کودی باعث افزایش معنی دار (01/0 > p) این شاخص گردید. بیشترین میزان ضریب متابولیکی در خاک لوم شنی تیمار شده با کود گوسفندی و کمترین آن در همان خاک اما تیمار شده با کود گاوی مشاهد گردید. به طور خلاصه، نتایج این تحقیق نشان دادکه 1- تجزیه پذیری سه نوع کود دامی مورد مطالعه کاملاً متفاوت است و به نوع بافت خاک بستگی دارد، و 2- این که تغییرات کربن زیست توده میکروبی و ضریب متابولیک میکروبی خاک به نوع کود آلی و بافت خاک بستگی دارند.