بررسی صفات زراعی کلزای زمستانه در سیستم‌ های کشت بذری و نشایی با تراکم‌ های مختلف بوته در کشت تاخیری

به منظور ارزیابی صفات زراعی کلزای زمستانه در سیستم‌های کشت بذری و نشایی با تراکم‌های مختلف بوته در شرایط کشت تاخیری، آزمایشی در منطقه کرج طی دو سال زراعی 99-1398 و 1400-1399 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. 13 تیمار آزمایشی شامل ترکیب عامل کشت نشایی ریشه پر و ریشه لخت در سه تراکم 20 ، 30 و 40 بوته در متر مربع با یک یا دو نشا در هر حفره و کشت بذری به صورت تاخیری در اوائل آبان ماه به عنوان شاهد بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که عملکرد دانه در کشت بذری به میزان 1973 کیلوگرم در هکتار بود و میانگین عملکرد دانه در تیمارهای کشت ریشه لخت و ریشه پر بین 686 تا 1142 کیلوگرم در هکتار بیشتر از کشت بذری بود که این کاهش عملکرد در شرایط کشت بذری به دلیل کاهش اجزای عملکرد بخصوص تعداد خورجین در بوته بود. نتایج این بررسی نشان داد که تیمارهای ریشه لخت و ریشه پر در مجموع دو سال آزمایشی تیمارهای ریشه لخت باعث کاهش معنی‌دار 7.3 درصدی روز تا آغاز گل‌دهی و افزایش 13.3 درصدی طول دوره گل‌دهی، 42.7 درصدی تعداد خورجین در بوته و 17.1 درصدی عملکرد دانه شد. بیشترین عملکرد دانه در تیمار کشت نشای ریشه لخت با تراکم 40 بوته با یک نشاء در حفره به میزان 4395 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد که در ارتباط با طول دوره گل-دهی نسبتاً زیاد، برتری محسوس از نظر تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه مناسب بود. از این رو در شرایط کشت تاخیری کلزا، کشت نشای ریشه لخت با تراکم 40 بوته با یک نشاء در حفره بخصوص در منطقه کرج قابل توصیه می باشد.

investigating the agronomic traits of winter canola in seeding and transplanting systems with different plant densities under delayed cultivation conditions

oilseed rape (brassica napus l.) is a traditional oil crop in iran. conventional oilseed rape production during the past decades has been performed through manual sowing, transplanting, and harvesting. in cold and temperate regions of the iran in the karaj region, due to delays in harvesting the previous crop such as corn, canola planting date is delay and it is not possible to planting oilseed rape seeds directly. problems such as supplying primary soil water for crop establishment of canola fields, possibility of damage from cold and frost stress and late season drought due to delayed planting are the main problems of canola cultivation in karaj region (jabbari et al., 2022). because of this, canola transplanting can solve the problems and be a good choice in these kinds of situations (zeinalzadeh-tabrizi et al., 2022). although there have been many seeding rate studies done for canola, the optimum seeding rate and plant population for canola is not known. optimum density for canola depends on both biological and economic factors. verall economic optimum plant density for canola was 30 to 40 plants m-2 (french et al., 2016). on the other hand, the transplanting method (bare-root or potted-root transplant), transplanting density and the number of seedlings per hole one seedling or two seedlings are very important to achieve the highest seed yield. materials and methodsin order to agronomic evaluation of winter canola in seeding and transplanting systems with different plant densities under delayed cultivation conditions in the karaj region, an experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications in two cropping years, 2019-2020 and 2020-2021. experimental treatments included direct sowing of seeds as a control at a rate of 6 kg/ha; transplanting with densities of 20, 30, and 40 plants per square meter, each density with both bare-root transplant and potted-root transplant; and also with one seedling or two seedlings in the planting hole. during the experiment, traits including days to flowering time, flowering duration, growth period, plant height, stem diameter, branch number, silique length and diameter, silique per plant, seed number per silique, 1000-seed weight and seed yield were recorded. combined analysis of variance carried out by sas statistical analysis software and the least significant difference (lsd) test was used to compare treatment means with a probability threshold of 0.05.results and discussionthe results of combined analysis showed that seed yield in the treatments of potted-root and bare-root seedling was between 686 and 1142 kg.ha-1 more than seeding cultivation.