تاثیر تاریخ کاشت، نیتروژن و فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله (trigonella foenum-graecum)

به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت و مقادیر نیتروژن و فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد شنبلیله آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1395 در منطقه درمیان انجام شد. در این تحقیق تاریخ کاشت به عنوان فاکتور اصلی (10 فروردین و 10 اردیبهشت)، مقادیر نیتروژن به عنوان فاکتور فرعی (0، 70 و 140 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و مقادیر فسفر به عنوان فاکتور فرعی فرعی (0، 60 و 120 کیلوگرم در هکتار) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت موجب کاهش طول غلاف (8.31 درصد)، شاخص کلروفیل (7.02 درصد)، وزن هزار دانه (26.1 درصد) و عملکرد دانه (35.47 درصد) شد. افزایش مصرف نیتروژن موجب افزایش تمامی صفات مورد مطالعه (به‌جز ارتفاع بوته) شد. به‌ طوری که افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 140 کیلوگرم در هکتار موجب افزایش 50.51 درصدی عملکرد دانه شد. همچنین، افزایش مصرف فسفر موجب افزایش شاخص کلروفیل، تعداد غلاف در متر مربع، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت شد. افزایش مصرف فسفر از صفر به 120 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش 24.24 درصدی عملکرد دانه شد. اثر متقابل تاریخ کاشت و نیتروژن بر تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه معنی‌دار بود. بر اساس نتایج این پژوهش، برای دستیابی به حداکثر عملکرد دانه در شنبلیله تاریخ کاشت 10 فروردین، مصرف 140 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 120 کیلوگرم در هکتار فسفر در منطقه بیرجند پیشنهاد می‌گردد.

the effect of planting date, nitrogen and phosphorus on yield and yield components of fenugreek (trigonella foenum-graecum l.)

introduction:fenugreek (trigonella foenum-graecum l.) is an annual plant of the legume family that originates in iran and is used as a medicinal plant. fenugreek seedscontain alkaloids called trigonilins, mucilaginous compounds, proteins and oils (omidbeigi, 2011). this plant has many pharmaceultical applications such assoothing effects, alleviating skin irritation, revitalizing, regeneration of lost body parts, and treatment of pediatric bone tuberculosis and anorexa. one of the important factors in achieving maximum yields in medicinal plants is the choice of plantingdate and the supply of optimum plant nutrition. selecting a desirable planting date in any crop can provide conditions for better use of time, light, temperature, rainfall and other factors (sadeghi et al., 2015). also, determination of level of intake tomeet the plant nutrient requirements, especially nitrogen and phosphorus can result in optimum growth and proper yield, preventing the use of chemical fertilizers and mitigating their harmful environmental impacts (srivastava et al., 2015).