اثر سریهای جایگزینی در کشت مخلوط ارقام ذرت و سویا بر عملکرد کمی و کیفی و نسبت برابری زمین

کشت مخلوط گیاهان زراعی و یا واریته ها از مهم ترین عملیات زراعی است که می تواند از طریق افزایشدادن رشد و عملکرد گیاهان، بهره برداری از منابع محیطی را بهبود دهد. افزایش تنوع زیستی و ثبات عملکرد درمقیاس مزرعه، کاهش مصرف کودهای شیمیایی و فراهمی بیشتر عناصر غذایی از طریق راهکارهایی مانند تثبیتبیولوژیکی نیترون، برخی از فواید حاصل از اجرای کشت مخلوط می باشند. بر این اساس، انتخاب ارقام گیاهانلگوم به عنوان یکی از اجزاء کشت مخلوط، حائز اهمیت بوده و می بایست مورد توجه قرار گیرد. به‌منظور بررسی تغییرات عملکرد، اجزای عملکرد و نسبت برابری زمین در کشت مخلوط ارقام ذرت و سویا، آزمایشی به‌صورت کرت‏های خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با 4 تکرار در سال‏های 1392 و 1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیب ارقام ویلیامز و سحر سویا و ارقام ns640 و ossk713 ذرت و همچنین چهار نسبت مختلف ذرت و سویا (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد برای هر دو گیاه در ترکیب‏های مختلف) بودند. طبق نتایج آزمایش، تیمارهای ترکیب ارقام و نسبت دو گیاه در کشت مخلوط دارای اثر معنی‏دار بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت و سویا و نسبت برابری زمین بودند. بیشترین میزان عملکرد دانه و زیست‌توده ذرت و سویا در کشت خالص ارقام حاصل شد و با کاهش نسبت هر کدام از گیاهان ذرت و سویا، عملکرد دانه و بیولوژیک کاهش یافت. به دلیل دوره رشد طولانی‌تر، رقم ذرت ossk713 و رقم سحر سویا در بین ترکیب‏های مختلف تیماری دارای عملکرد دانه و بیولوژیک بیشتری بودند. در بین ارقام سویا، رقم ویلیامز نسبت به رقم سحر میزان نیتروژن، پروتئین و فیبر خام بیشتری داشت. همچنین در هر دو سال زراعی، بیشترین میزان پروتئین نسبت به سایر تیمارها در تیمار ذرت 50سویا 50 حاصل شد. شاخص برداشت ذرت و سویا نیز در کشت خالص بیشتر از سایر تیمارهای کشت مخلوط بود. از طرفی، بیشترین نسبت برابری زمین کل (ذرت + سویا) در شرایط کشت 25 % ذرت رقم ns640 و 75 % سویا رقم سحر ثبت گردید. نتایج حاصل از این مطالعه، می تواند توجیهی در ارتباط با سودمندی کشت مخلوط سویا- ذرت از نظر افزایشبهره وری از منابع محیطی به ازای سطح کشت شده باشد.