ارزیابی کارایی باکتری های افزاینده رشد گیاه بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج در شرایط کم‌آبی و مقادیر کاهش یافته نیتروژن

به منظور بررسی کارآیی باکتری‌های افزاینده رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج در شرایط کم آبی و مقادیر کاهش یافته نیتروژن، پژوهشی در سال زراعی 91-1390در موسسه تحقیقات برنج کشور،  معاونت مازندران – آمل به صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلو ک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. آبیاری به عنوان عامل اصلی در 3 سطح آبیاری مرسوم (شاهد) و قطع آبیاری در دو مرحله تشکیل آغازی‌های پانیکول و پر شدن دانه، مقدار مصرف نیتروژن به عنوان عامل فرعی در سه سطح مقدار توصیه شده (100کیلوگرم نیتروژن در هکتار) ، 75 و 50 درصد مقدار توصیه شده و باکتری‌های افزاینده رشد به عنوان عامل فرعی فرعی در 4 سطح شاهد، آزوسپیریلوم لیپوفروم، سودوموناس فلورسنس و ترکیب آزوسپیریلوم و سودوموناس بودند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف باکتری‌های افزاینده رشد اثر معنی داری بر عملکرد شلتوک داشتند به طوری که تیمار ترکیبی آزوسپیریلوم و سودوموناس با 7.43 تن در هکتار بیشترین و تیمار شاهد با 6.13 تن در هکتار کمترین عملکرد شلتوک را دارا بودند.همچنین برهمکنش نیتروژن و باکتری نشان داد که تیمار شاهد (مقدار توصیه شده نیتروژن) و 75 درصد نیتروژن همراه با ترکیب باکتری‌های آزوسپیریلوم و سودوموناس، بیشترین تعداد دانه پر در پانیکول (حدود 183 عدد) را داشتند.  استفاده از تیمار های مختلف آبیاری تاثیر معنی‌داری بر صفات تعداد کل دانه، تعداد دانه پر و پوک و عملکرد دانه داشت و در بین تیمار های آبیاری، آبیاری به شیوه مرسوم با 7.11 تن شلتوک بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. در مجموع نتایج این پژوهش بیانگر نقش موثر وکارآمد باکتری های افزاینده رشد در بهبود معنی‌دار عملکرد شلتوک برنج در شرایط کم‌آبی و نیتروژن کاهش یافته بود.

Evaluation the efficiency of growth promoting bacteria on yield and yield components of rice under deficit irrigationand reduced rates of nitrogen

In order to evaluation the efficiency of growth promoting bacteria on yield and yield components of rice under deficit irrigationand reduced rates of nitrogen, this research was conducted at the Rice Research Institute of Iran – deputy of Mazandaranprovince (Amol) in 2011 2012, as splitsplit plot in a randomized complete block design with three replications. The treatmentof low Irrigation were as main factor at three levels (control, no irrigation at either panicle initiation and filling grains) andnitrogen fertilizers (control or recommended dose as the rate of 100 kg.ha1 nitrogen, 50 and 25% of recommended dose) wereassigned to the subplots, and the four PGPR treatments [control, Azospirillum lipoferum (AZP), Pseudomonas fluorescence(PSD) and AZP+PSD], were as subsub plots. Results showed that different levels of PGPR’s had significantly effect on paddyyield in which the maximum grain yield was obtained by the combination of Azospirillum + Pseudomonas bacterium (7.43ton.ha1) and the minimum grain yield was obtained by the control or no bacterium application (6.13 ton.ha1). Also, Interactioneffect between N and Bacterium showed that the maximum filled grain number per panicle was obtained by the treatment of75% N and control (recommended dose) with combination of Azospirillum + Pseudomonas bacterium (183 number). Using thedifferent treatments of irrigation had significant effects on total grain number, number of filled and hollow grain and grain yield.Among the irrigation treatments the conventional irrigation had the maximum grain yield by 7.11 ton.ha1. In total, the resultof this research showed the effective and efficient role of PGPR’s on significant improvements of rice paddy yield in terms ofdeficit irrigation and reduced nitrogen