ارزیابی تغییرات مکانی عناصر غذایی پرمصرف در اراضی دانشگاه زنجان

یک سیستم کشاورزی زمانی پایدار است، که عناصر غذایی از دست رفته در آن به نحوی جایگزین شود. کودهای شیمیایی یکی از مهم‌ترین منابع تامین‌کننده عناصر غذایی برای گیاه است که استفاده بهینه از آن‌ها در دستیابی به نتیجه مورد نظر، نقش اساسی دارند. از جمله ابزارهای مناسب در این زمینه نقشه‌های پهنه‌بندی عناصر غذایی است. از طرف دیگر نقشه‌های پهنه‌بندی عناصر غذایی می‌تواند راه‌گشای استفاده مناسب و صحیح از کودهای شیمیایی باشد. در این پژوهش، تغییرات مکانی و نقشه‌های پهنه‌بندی عناصر پر‌مصرف نیتروژن، فسفر و پتاسیم مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور 96 نمونه خاک از لایه سطحی (صفر تا 25 سانتی‌متر) و عمقی (25 تا 50 سانتی‌متر) به روش شبکه‌بندی منظم با فواصل 250 متری، در اراضی دانشگاه زنجان جمع‌آوری شد. تجزیه آماری داده‌ها نشان داد که عنصر نیتروژن، کم‌ترین ضریب تغییرات را در بین سایر ویژگی‌ها داشت. نتایج تجزیه و تحلیل‌های زمین‌آماری، گویای تناسب مدل نمایی برای توصیف ساختار تغییرات مکانی عناصر غذایی پرمصرف بود. در اعماق مورد مطالعه کم‌ترین دامنه تاثیر برای عنصر پتاسیم با مقادیر 328.1 و 553.7 متر برآورد شد. نقشه‌های پهنه‌بندی عناصر پرمصرف نشان داد پراکنش این عناصر در منطقه تصادفی نبوده و از یک الگوی مکانی تبعیت می‌کند.

Evaluation of macronutrients spatial variability in university of Zanjan

An agricultural system will be sustainable while the lost nutrients are substituted in some ways. Chemical fertilizers is one of the main resources to nutrients supply for plant that optimum use of them, have an important role in field of ecologically sustainability and the agricultural products safety. One of the suitable tools that make it possible to manage the soil fertility is the use of soil nutrients elements maps. On the other hand zoning maps of nutrients can be guideline for proper application of chemical fertilizer. In this research, it was assessed the spatial variations and zoning of macronutrients included nitrogen, phosphorus and potassium. Based on these, 96 soil samples collected from surface (025 cm) and sub surface (2550 cm depths) in campus of University of Zanjan, Iran. The sampling method was based on regular network and the distance between two adjacent samples was selected 250 m. Statistical analysis presented that nitrogen has the lowest variation coefficient among the studied elements. Results of geostatistical analysis revealed that exponential model describes spatial variations of the three elements properly. In the studied depths, minimum effective range of potassium were estimated between 328.1 and 553.7 m. Zoning maps of the macronutrients showed that distribution of them is not random and is following a spatial pattern.