مطالعه تغییرات غلظت‌ هورمون‌های کورتیزول و تیروئیدی، و هم‌بستگی بین آن‌ها در طی دوره آبستنی، شیرواری و خشکی بز نژاد سانن

اهمیت هورمون‌های کورتیزول و تیروئیدی در روندهای متابولیسمی از دیرباز مورد تاکید قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش، مطالعه تغییرات غلظت‌ هورمون‌های کورتیزول و تیروئیدی سرم، و هم‌بستگی بین آن‌ها در طی دوره آبستنی، شیرواری و خشکی در بز نژاد سانن است. برای انجام پژوهش حاضر از 20 راس بز ماده سه ساله (20/2±2/30 کیلوگرم) نژاد سانن با نمره وضعیت بدنی 5/3 (در زمان شروع آزمایش) استفاده شد. این دام‌ها در شرایط مدیریتی یکسان و برنامه تغذیه‌ای مشخص (متناسب با احتیاجات نگهداری و فیزیولوژیک هر دوره) نگهداری شدند. حیوانات در زمان‌های خشکی (دو ماه قبل از آبستنی)، 4 ماه آبستنی تک قلو (اتمام ماه چهارم)، یک ماه پس از زایش (دوره شیرواری) تحت مطالعه قرار گرفتند. غلظت سرمی هورمون کورتیزول روند افزایشی و هورمون‌های تیروئیدی روند کاهشی معنی‌داری در طی سه دوره مختلف مطالعه (از خشکی به آبستنی و از آبستنی به شیرواری) داشت (p<0/05). در دوره آبستنی، هم‌بستگی منفی معنی‌داری بین غلظت هورمون کورتیزول با تیروکسین (p<0/05) و ضریب هم‌بستگی 44/0) و غلظت هورمون کورتیزول با تری‌یدوتیرونین (p<0/05) و ضریب هم‌بستگی 88/0) دیده شد. اما غلظت هورمون کورتیزول در زمان شیرواری، با سطح سرمی هورمون‌‌های تیروئیدی هم‌بستگی نداشت. هر‌چند این تغییرات نمی‌تواند نشان‌دهنده وجود بیماری باشد اما مقادیر غلظت هورمون‌های کورتیزول و تیروئیدی ارائه شده، می‌تواند به‌عنوان شاخصی به‌منظور ارزیابی وضعیت متابولیک در شرایط مختلف فیزیولوژیک بز‌های نژاد شیری باشد.