ارزیابی غلظت فلزات در بافتهای مختلف جرد ایرانی با استفاده از روش آماری تجزیه به مولفههای اصلی (pca)

فرایندهای صنعتی مختلف مقادیر بالایی از فلزات را تولید می‌کنند و از این طریق بر اکوسیستم‌های طبیعی،گیاهان و جانوران تاثیر می‌گذارند. در نتیجه تعیین مقادیر آن‌ها به دلیل اثر تجمعی که در بافت‌های مختلف جانوران دارند، امر بسیار مهمی تلقی می‌شود. جوندگان به دلیل جثه کوچکی که نسبت به پستانداران بزرگ جثه دارند دارای میزان متابولیسم بالاتری نسبت به آن‌ها هستند در نتیجه بیشتر در معرض آلاینده‌های محیطی قرار می‌گیرند. در این مطالعه سعی شده است که با روش آماری تجزیه به مولفه‌های اصلی که یک روش آماری چند متغیره است، غلظت فلزات آلومینیوم، مس، روی، آهن، سرب، کادمیم، کبالت، سدیم، منیزیم، پتاسیم، کلسیم، کروم، نیکل، استرانسیم در بافت‌های کبد، مو، قلب و استخوان ران جرد ایرانی بررسی شود. نمونه‌ها با استفاده از تله فنری در تابستان 1391 از محدوده معدن مس دره زرشک جمع آوری گردید. غلظت فلزات در بافت‌های مختلف با روش هضم مرطوبو با دستگاه icp-oes اندازه‌گیری شد. غلظت فلزات کادمیم، کبالت وسرب در نمونه ها زیر حد تشخیص دستگاه بودند. سه مولفه‌ی اصلی از آزمون تجزیه به مولفه‌های اصلی استخراج شد که در مجموع حدود 88 درصد از واریانس کل را توضیح می‌دادند. فلزات کلسیم، سدیم، روی، منیزیم، پتاسیم و استرانسیم با مولفه اول، فلزات آهن، نیکل، کروم و آلومینیوم با مولفه دوم و فلز مس با مولفه سوم همبستگی بالایی را نشان دادند. تمامی فلزات قرار گرفته در مولفه اول به غیر از روی در بافت استخوان و فلزات قرار گرفته در مولفه دوم و سوم در بافت مو تجمع بیشتری داشتند.