مقایسه تغییرات سیتوکین های پیش ­التهابی و ارتباط آنها با شاخص­های خون در گاوهای سالم و آلوده به تیلریا آنولاتا در شهرستان ارومیه

تیلریوز بیماری تک­یاخته ای خونی و لنفوسیتی بوده که با علایم تب، زردی، کم خونی و مرگ در گاو دیده می شود. در بروز علایم بیماری واکنش التهابی نقش داشته که خود وابسته به تولید شاخص های پیش­التهابی است. در سال 1390 تعداد 26 و 68 راس گاو سالم و بیمار پس از انجام معاینات بالینی و انگل شناسی انتخاب گردیدند و شاخص های هماتولوزی و ایمونولوزی اندازه گیری شدند. ابتدا پارازیتمی در خون محیطی گاوهای بیمار تعیین شده و سپس خون وریدی حاوی edta برای تعیین مقادیر هماتوکریت، هموگلوبین، تعداد لکوسیت­ها، میزان پارازیتمی و نیز نمونه سرم برای اندازه گیری مقادیر ?-وtnf و ،?-و il1 و 3-وil جمع آوری شدند. نتایج بدست آمده با مقادیر پارامترهای فوق الذکر در گاوهای سالم و فاقد آلودگی مقایسه شدند. بر حسب تعداد اریتروسیت های حاوی انگل تیلریا مشاهده شده در هر شان میکروسکوپی (5-1، 10-6 و 20-11 درصد گلبول های قرمز) دام های مبتلا به سه گروه پارازیتمی خفیف، متوسط و شدید تقسیم شدند. پراکندگی و درصد گاوهای با پارازیتمی خفیف، متوسط و شدید شامل 53 راس (9/77%) آلودگی خفیف، 9 راس (3/13%) متوسط و 6 راس (8/8%) شدید بودند. بر این اساس بیشترین تعداد دام های مبتلا در گروه با آلودگی خفیف و کمترین تعداد در گروه با آلودگی شدید قرار داشتند که این اختلاف بین گروه­های پارازیتمی معنی دار بود (0.01 > p). کمترین درصد هماتوکریت و غلظت هموگلوبین و نیز بالاترین غلظت ?-وtnf و ،?-و il1 و 3-وil و بیشترین تعداد لکوسیت ها در آلودگی شدید به تیلریا مشاهده شدند؛ ولی تعداد مونوسیت ها در آلودگی متوسط بیشتر بودند. کمترین تعداد برای لکوسیت ها و پایین ترین غلظت ?-وtnf و ،?-و il1 و 3-وil در آلودگی خفیف مشاهده شدند. در مجموع دام های تحت مطالعه، میانگین درصد هماتوکریت و هموگلوبین با افزایش شدت آلودگی کاهش یافته و برعکس تعداد لکوسیت ها و غلظت سیتوکین های پیش التهابی افزایش می­یابند. آنالیز واریانس یک طرفه تفاوت معنی­داری تعداد لنفوسیت ها و مونوسیت ها و نیز مقادیر شاخص­های پیش التهابی گرو ه های گاو با آلودگی های خفیف، متوسط و شدید را در (0.05 > p) و (0.01 > p) نشان داد. حداقل غلظت سیتوکین های پیش­التهابی در گروه کنترل و حداکثر آنها در گروه با آلودگی شدید به تیلریا مشاهده گردید. بین درصد هماتوکریت و غلظت هموگلوبین با شاخص­های پیش­التهابی ارتباط معکوس و معنی­دار (0.01 > p) بوده و بین شاخص­های پیش­التهابی ارتباط مستقیم و معنی­دار (0.01 > p) مشاهده شد. شاخص­های پیش­التهابی با تمامی پارامترهای خون به استثنا درصد هماتوکریت و هموگلوبین در ارتباط بودند. بالاترین ضریب همبستگی بین شاخص­های پیش­التهابی (89/0=r) و پایین­ترین آنها بین پارامتر­های لکوسیتی (22/0=r) دیده شدند. نتیجه اینکه سیتوکین های پیش التهابی پاسخی مناسب در عفونت های تیلریا بوده و می توانند نشانگرهای مناسبی در ارزیابی گاوهای مبتلا به تیلریا آنولاتا باشند.