مطالعه تکوین هیپوفیز در ماهی سفید (Rutilus frisii kutum) قبل از تفریخ تخم تا هنگام بلوغ

تحقیق حاضر تکامل غده هیپوفیز را در مراحل قبل از تفریخ، لاروی، نوجوانی و بلوغ در ماهی سفید دریای خزر دنبال می کند. تخم های لقاح یافته از مرکز تکثیر و پرورش شهید انصاری به آزمایشگاه تحقیقاتی منتقل شدند، در شرایط آکواریومی تفریخ گردیده و مراحل لاروی و رشد را تا وزن 1 گرم در مدت 5 ماه طی نمودند. نمونه گیری هر روز انجام شد و در هر نوبت به صورت تصادفی از سه آکواریوم موجود 15 نمونه مورد مطالعه بافتی قرار گرفتند. نمونه های بالاتر از وزن 1 گرم تا بالغ ماهی سفید از مرکز تکثیر و پرورش شهید انصاری تهیه گردید. یک روز پیش از تفریخ، غده هیپوفیز به شکل توده ای سلولی در کف دیانسفالن فرو رفته بود. نورو هیپوفیز و آدنوهیپوفیز در این مرحله از یکدیگر قابل تفکیک نبودند. حدود 7 روز پس از تفریخ هیپوفیز از دیانسفالن شکمی جدا شده و فقط از ناحیه بالایی اتصال داشت. در این مرحله نوروهیپوفیز تکوین یافته ولی منشعب نشده بود. تکوین ادامه یافت. حدود 40 روز پس از تفریخ هیپوفیز از بافت مغز جدا شده بود و ساقه هیپوفیز حدود 70 روز پس از تفریخ قابل تمایز بود. در حین تکوین نوروهیپوفیز منشعب شد و در نمونه های نوجوان 5 گرم به بالا، این بخش به صورت منشعب وارد آدنوهیپوفیز شده، بخصوص بخش اینترمدیا شده و لوب نورواینترمدیا را تشکیل داد. هیپوفیز در نمونه 25 گرمی از لحاظ بافت شناسی شبیه نمونه بالغ خود بوده و از سه قسمت ناحیه روسترال بخش دیستالیس(rpd)، ناحیه پروگزیمال بخش دیستالیس (ppd) و ناحیه اینترمدیا(pi) تشکیل شده بود.