بررسی شیوع سرمی بروسلوز و برخی از عوامل خطر موثربرآن در جمعیت دام روستایی استان زنجان

بروسلوز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قابل‌انتقال بین انسان و دام در ایران می‌باشد. بر اساس بروز سالانه بروسلوز انسانی، استان زنجان در گروه با خطر بالا طبقه‌بندی‌شده که به نظر می‌رسد مربوط به شیوع بالای بیماری در دام‌های اهلی استان باشد. این مطالعه مقطعی در نیمه اول سال 1397 جهت برآورد میزان شیوع، تعیین و سنجش عوامل خطر موثر بر آن در دام‌های روستایی استان زنجان در سطح انفرادی و گله‌ای صورت گرفت. برای این منظور از آزمایش‌های سرم‌شناسی رزبنگال (rose bengal)، رایت (wright) و 2 مرکاپتواتانول (2meraptoetanol) همراه با تفسیر متوالی آن‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان شیوع سرمی انفرادی و گله‌ای بیماری به ترتیب 4.0 درصد و 33.2 درصد بوده و در 51.9 درصد روستاها دام دارای تیتر آنتی‌بادی علیه بروسلا وجود داشت. برآورد نسبت شانس (odds ratio:or) نشان داد که دفن یا سوزاندن جنین، جفت و پرده‌های جنینی سقط شده (0.21=or) و جمع‌آوری روزانه کود درفصل زایش (0.3=or) از عوامل محافظت‌کننده در شیوع بیماری بوده درحالی‌که وجود بز در ترکیب گله (9.0=or)، وجود سگ گله اختصاصی در دامداری (7.9=or)، معرفی دام جدید به گله (5.0=or)، جنین، جفت و پرده‌های جنینی سقط شده را در اختیار سگ قرار دادن (3.6=or)، رها نمودن این اندام‌ها در محیط (5.2=or)، دانش ناکافی دامدار در مورد روش‌های انتقال بیماری (3.3=or)، نبود سابقه واکسیناسیون علیه بروسلوز (10.3=or) و وجود سابقه سقط‌جنین در دام (3.7=or) به‌عنوان عوامل خطر مهم برای ابتلاء سرمی بروسلوز شناخته شد. لذا در کنار اقدامات کنترلی معمول، به‌منظور مبارزه هدفمند با بروسلوز در استان ضروری است در جهت تقویت عوامل محافظت‌کننده و نیز در راستای تضعیف عوامل خطر بیماری اقدامات کنترلی اختصاصی را تعریف و اجرا نمود.

Seroprevalence and associated risk factors of brucellosis in rural domestic ruminants in Zanjan province

Brucellosis is one of the most common zoonoses in Iran. Zanjan province has been categorized as a highrisk region based on annual human Brucellosis incidence reports. It seems the high prevalence of the disease is related to the morbidity of disease in the domestic animals. This crosssectional survey was carried out between January and December 2018, to estimate the seroprevalence and related risk factors in rural domestic ruminants in Zanjan province at individual and herd levels. For this purpose, Rose Bengal, Wright and 2Mercaptoethanol serological tests with serial interpretation were used. The results showed that the seroprevalence of the disease at individual and herdlevel were 4.0% and 33.2% respectively. In 51.9% of the villages there were animals with antibody titres against Brucella. Estimating of odds ratio (OR) showed that aborted fetal and related membranes burial (Odds Ratio: OR=0.2) and daily removing of manure in Livestock breeding season (OR=0.3) were protective factors. leaving aborted fetuses, fetal placenta and embryonic layers for the dogs (OR=3.6), disposal of the organs in the environment (OR=5.2), presence of goats in the herd/flock composition (OR=9.0), Abortion history (OR=3.7), the presence of herd dogs in farm (OR=7.9) , inadequate knowledge of farmer about the disease transmission routes (OR=3.3) , introduction of new animal to the herd(OR=5.0) and lack of vaccination history against brucellosis(OR=3.7) were significant risk factors. Therefore, it is essential to define and execute specified measures in order to strengthen protective factors and also weaken the risk factors of the disease in the province.