بررسی توزیع زمانی و مکانی طوفان ها و بادهای شدید در ایران

بر اساس مطالعات سازمان هواشناسی جهانی، بادهای با سرعت بیش از 15 متر بر ثانیه (30نات) به عنوان طوفان شناخته می شوند. لذا بر اساس این آستانه، فراوانی و توزیع زمانی و مکانی طوفان های ایران در مقاله حاضر تحلیل و پهنه بندی شده است. برای انجام این کار پس از جمع آوری داده های سمت و سرعت باد ایستگاه های سینوپتیک کشور، یک دوره ی آماری مشترک40 ساله 33 ایستگاه استخراج گردید و فراوانی طوفان ها به صورت ساعتی، ماهانه و فصلی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین جهات وزش طوفان ها برای ایستگاه های مورد مطالعه محاسبه شد. سپس اطلاعات حاصله برای تهیه نقشه پراکندگی مکانی و زمانی طوفان ها استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان می دهد که ماه مارس بیشترین میانگین روزهای طوفانی را با 12 روز در سال داشته است. در ایستگاه زابل که شرایط متفاوتی با سایر نقاط کشور نشان می دهد، ماه جولای بالاترین میانگین روزهای با طوفان را با 26 روز همراه داشته است. ساعت 12 بیشترین فراوانی وقوع طوفان ها را در کشور با 609 طوفان دارا بوده است. در ایستگاه زابل ساعت 6 با 841 طوفان بیشترین فراوانی را داشته است. همچنین پهنه بندی طوفان ها نشان می دهد که توزیع طوفان ها در کشور روند ثابتی ندارد، بطور کلی ایستگاه زابل با تفاوت زیاد بیشترین فراوانی وقوع طوفان ها را داشته است. ایستگاه های زاهدان، کرمان، تبریز، اصفهان، همدان و بندرانزلی شامل ایستگاه های با فراوانی وقوع بالا همچنین ایستگاه های خرم آباد، مشهد، اراک، ارومیه، گرگان، شاهرود، شیراز، تربت حیدریه و سمنان شامل ایستگاههای با کمترین فراوانی وقوع بوده اند. دیگر ایستگاه ها از نظر وقوع طوفان ها مقدار متوسطی را داشته اند. همچنین بررسی میانگین سرعت باد در ایستگاه های مورد مطالعه نشان می دهد که در اغلب ایستگاه ها بین میانگین سرعت باد و فراوانی وقوع طوفان ها رابطه معناداری وجود ندارد به این صورت که ایستگاه هایی که فراوانی بالایی را از نظر وقوع طوفان ها دارند لزوماَ میانگین سرعت بالایی ندارند.