بررسی میزان همبستگی شدت نفوذ نهایی خاک ها با برخی مشخصات فیزیکی و شیمیایی مربوطه مطالعه موردی: مزرعه قزلاق – دانشگاه تهران

نفوذپذیری یکی از مهمترین پارامترهای فیزیکی خاک و تابع مشخصات فیزیکی و شیمیایی آن است. این پارامتر کاربردهای فراوانی در طرح های آبیاری و زهکشی دارد. با توجه به هزینه های بالای آزمایشات نفوذپذیری، تخمین این پارامتر بر اساس مشخصات زودیافت خاک به روش های مختلف مورد توجه محققان قرارگرفته است. از سوی دیگر عدم دقت در بررسی و تعیین بهترین معادلات انطباق ریاضی حاکم بین نفوذپذیری و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک، موجب استفاده از معادلات و برآوردهای غیرصحیح خواهد شد. در تحقیق حاضر در یک مطالعه موردی ضمن انجام آزمایشات مزرعه ای و آزمایشگاهی لازم، مقادیر نفوذپذیری و مشخصات فیزیکی و شیمیایی خاک های مورد مطالعه تعیین و سپس روابط ریاضی حاکم و ضرایب همبستگی هم ارز و غیر هم ارز مربوطه محاسبه و مقایسه شده است. هدف این مقاله ارایه نتایج مربوط به ارتباط مقادیر شدت نفوذ نهایی خاک ها با پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آنها و مقایسه نتایج همبستگی های هم ارز و غیرهم ارز به منظور ارایه اهمیت بهترین معادله انطباق ریاضی می باشد. براساس نتایج بدست آمده، بهترین معادلات انطباق ریاضی بر پایه ضرایب همبستگی هم ارز شده بین مقادیر نفوذپذیری نهایی به ترتیب با هدایت الکتریکی درحالت توانی و با ضریب 54 درصد،‌ با مقدار سدیم در حالت خطی با ضریب 40 درصد و با مجموع کلسیم و منیزیم در حالت نمایی و با ضریب42 درصد وجود دارد. وضعیت عمومی خاک های مطالعه شده نشان می دهد که نفوذپذیری آنها بیشتر از آنکه تابع مشخصات فیزیکی باشد، تابع مشخصات شیمیایی است. همچنین بین هر یک از پارامترهای تخلخل، چگالی ظاهری و اسیدیته خاک ها با سرعت نفوذ نهایی به ترتیب بهترین معادلات ریاضی حاکم در حالت های لگاریتمی، توانی و لگاریتمی و با ضرایب همبستگی هم ارز شده 38درصد، 35درصد و35درصد مشاهده شد. این در حالی است که بر اساس روش متداول استفاده از ضرایب همبستگی غیرهم ارز نتایج کاملاً متفاوتی حاصل شده است.