بررسی نقش سازه‌های حفاظت آب و خاک در کنترل و ذخیره رواناب ها (مطالعه موردی در حوضه آبخیز حیدری)

افزایش رو به رشد تلفات منابع آب و خاک حوضه‌های آبخیز در چند دهه اخیر در اثر بهره برداری غیر اصولی از منابع شدت فزاینده‌ای یافته است. این موضوع ضمن تشدید وقوع سیلاب‌ها و افزایش نرخ تولید رسوب و کاهش عمر مفید مخازن سدها، موجبات کاهش تولید و تلفات سرمایه‌های ملی کشور را فراهم نموده است. این تحقیق که در حوضه آبخیز حیدری با وسعتی در حدود 112 کیلومتر مربع واقع در استان چهارمحال و بختیاری، انجام گرفته، در پی ارزیابی تاثیر عملیات آبخیزداری بر تغییر رفتار حوضه روی میزان ذخیره رواناب، کاهش سیلاب می‌باشد. روش کار براساس نتایج بررسی‌های صحرایی و ثبت مشخصات مکانی و فیزیکی سازه‌های احداث شده و تحلیل داده ها انجام گرفته است. در مرحله بعد با استفاده از مدل scs و شبیه سازی سیلاب حوضه، اقدام به بررسی تاثیر سازه‌ها در کنترل سیلاب و رواناب حوضه مورد مطالعه گردیده است. نتایج بررسی‌ها نشان می دهد که سازه‌های احداث شده با حجم مخزنی در حدود 13067 مترمکعب، ضمن کاهش شیب و سرعت جریان، با تاثیر بر نفوذ عمقی رواناب، قادر به کنترل سیلابی با دوره بازگشت حدودا 10 سال می‌باشد. تحلیل نتایج داده‌های سیلاب حاصل از مدل scs در شرایط طبیعی و مقایسه آماری آن با داده‌های سیلاب شبیه‌سازی شده با عملیات آبخیزداری بیانگر تفاوت معنی دار داده‌ها در سطح 99 درصد بوده است. با استفاده از نتایج بدست آمده، مدلی جهت برآورد نسبی تعدادسازه‌های مورد نیاز متناسب با اهداف طرح پیشنهاد گردیده است.