ارزیابی کیفی و کمی وضعیت منبع‌های آب و کشاورزی در زیرآبخیز سروستان، استان فارس

دخالت‌ها و فعالیت‌های نابخردانه‌ی انسان به ‌یقین موجب تخریب سرزمین و بیابان زایی شده است. هدف این پژوهش شناخت و معرفی درجه ی تاثیر فعالیت های انسانی از دیدگاه معیار آب و کشاورزی بر تخریب سرزمین و بیابان زایی زیرآبخیز سروستان است. تغییر کمی و کیفی آب زیرزمینی، آشکارسازی تغییر زمین‌های کشاورزی و وضعیت فعلی معیار آب (شاخص‌ها: افت آب زیرزمینی، هدایت الکتریکی، سامانه‌های آبیاری، نسبت جذب سدیم) و معیار کشاورزی (شاخص‌ها: عمل کرد، الگوی کشت، کاربرد نهاده‌ها و دستگاه‌ها) با کمک مدل ایرانی imdpa بررسی شد. منبع‌های آب زیرآبخیز سروستان با کاهش کیفیت (افزایش μs/cm 2700 شوری در 21 سال اخیر) و کمیت (10 متر کاهش تراز ایست‌آبی در 25 سال) مواجه شده‌اند. آشکارسازی تغییر زمین‌های کشاورزی نشان‌دهنده ی %196 افزایش در مساحت زمین‌های کشت‌شده در سال‌های 1993 تا 2016 است. نتیجه‌ی مدل ایرانی imdpa نشان داد که شاخص هدایت الکتریکی آب با ارزش عددی 3/4 بیش ترین تاثیر (وضعیت شدید) و شاخص‌های عمل کرد و کاربرد نهاده ها و دستگاه‌های کشاورزی با ارزش عددی 1/7 کم ترین تاثیر (وضعیت متوسط) بر زیرآبخیز سروستان داشت. معیار آب با ارزش عددی 2/56 معیار غالب بود و به‌همراه معیار کشاورزی در طبقه‌ی متوسط جا گرفت.

Qualitative and Quantitative Assessment of Water Resources and Agriculture in Sarvestan Subbasin, the Province of Fars

Desertification, a manifest sign of land degradation is mostly due to unreasonable treatment, and in many cases, overexploitation of natural resources, mainly soil, and water. Therefore, the purpose of this study was to identify and introduce the degree of impact of human activities from the perspective of water and land management in the desertification of the Sarvestan Subbasin. Quantitative and qualitative changes in groundwater, detection of changes in farm field expanses, and the current state of water criteria (indicators: groundwater loss, EC, irrigation systems, SAR), and agricultural criteria (indicators: yield, cultivation pattern, use of inputs and machinery) using the Iranian model, the IMDPA. The water resources of the Sarvestan Subbasin have decreased in quality (an increase of 2700 µS/m of salinity during the preceding 21 years) and quantity (subsidence of 10 meters of water level in 25 years). The cultivated area has expanded 196% from 1993 to 2016. An application of the IMDPA model indicates that the electrical conductivity index, with a numerical value of 3.4, had the highest effect (extreme condition), and application index of agricultural inputs and machinery with a numerical value of 1.7 had the lowest effect (moderate condition) in the Sarvestan Subbasin. The water quantity with a numerical value of 2.56 was the dominant criterion, and along with the agriculture criterion, was placed in the moderate class.