تعیین آسیب‌پذیری آبخوان روضه چای دشت ارومیه با استفاده از روش ترکیبی شاخص‌های drastic، sintacs و si

دشت روضه‌چای، واقع در حاشیه غربی دریاچه ارومیه، به دلیل کمی عمق سطح ایستابی، رونق کشاورزی، استفاده از کودهای شیمیایی و آفت‌کش­ها با احتمال آلودگی آبخوان مواجه است. به‌این‌منظور، ارزیابی آسیب‌پذیری می‌تواند نقشی حیاتی را در حفاظت و بهره‌برداری از آبخوان ایفا نماید. دراین­راستا، از داده‌ها و اطلاعات متعدد، ازجمله: نقشه­­ های ارتفاع رقومی و کاربری اراضی، آمار چاه­های بهره برداری و اکتشافی و غلظت نیترات نمونه‌های تجزیه‌شده در خرداد 1395 استفاده شد. با استفاده از نرم ­افزار arcgis توزیع فراسنج‌های عمق سطح ایستابی، تغذیه خالص، هدایت آبی، پستی‌وبلندی، کاربری اراضی، محیط غیراشباع، آبخوان و خاک با کاربرد درون یابی کریجینگ انجام پذیرفت. لایه های رستری با اعمال رتبه بندی و وزن ­دهی با توابع همپوشان تلفیق گشته و توزیع آسیب ­پذیری روش­های drastic، sintacs و si تعیین شد؛ سپس با کاربرد روش ترکیبی وزن دار، نقشه نهایی مناطق آسیب‌پذیر تهیه شد. به منظور ارزیابی عملکرد هر یک از روش­های drastic، sintacs، si ضریب همبستگی (r) بین مقادیر نیترات و شاخص ­های آسیب پذیری به ترتیب با مقادیر 0/43، 0/37 و 0/30 و شاخص همبستگی (ci) 28، 27 و 25 محاسبه شد. نتایج نشان داد که روش ترکیبی دارای مقادیر r (0/60) و ci (35) بیشتری از روش­های منفرد آسیب پذیری بود. شاخص ترکیبی ارائه‌شده در این مقاله می‌تواند هم‌زمان آسیب‌پذیری ذاتی و میزان خطر واقعی و به‌هنگام آسیب‌پذیری را باهم تلفیق کرده و درحقیقت، آسیب‌پذیری جامع را نشان دهد. براساس نتایج حاصل از کاربرد روش مزبور، در حدود 30% از مساحت دشت روضه‌چای در محدوده‌های با خطر آسیب‌پذیری کم، 45% با آسیب‌پذیری متوسط و 25% با آسیب‌پذیری زیاد قرار دارند.

Determining Vulnerability of the Rozeh Chay Aquifer in the Urmia Plain, Using the Combination Method of DRASTIC, SINSTAC and SI Indexes

The Rozeh Chay Plain is located on the western margin of the Urmia Lake. The shallow groundwater table, agricultural activities, and particularly the use of fertilizers and pesticides may lead to the groundwater contamination. Therefore, assessing the vulnerability can play a vital role in protecting and benefiting from this aquifer. Various data, including: DEM, land use, operation and observation wells and nitrate concentration of water samples analyses in May 2016 were used. Using the ArcGIS, the raster layers of groundwater depth, net recharge, hydraulic conductivity, topography, land use, unsaturated zones, aquifer and soil media were determined using the kriging interpolation method. These layers were integrated by ranking and weighting with the overlapping functions and the layers of DRASTIC, SINTACS and SI methods were determined. The final map of the vulnerable areas was prepared using a weighted combination method. In order to evaluate the performance of each DRASTIC, SINTACS and SI method, the correlation coefficients (r) were calculated between the nitrate values and vulnerability indices were: 0.43, 0.37 and 0.30, respectively, and the correlation indices (CI) were 28, 27 and 25 respectively. The results showed that combination methods had higher values of the r (0.60) and CI (35) than the individual methods. The combined index presented in this study can combine both the intrinsic vulnerability and the actual and timely vulnerability risk, and in fact shows the comprehensive vulnerability. Based on the combined method, about 30, 45, and 25 percent of the area of the Rozeh Chay Plain are located in the low, medium and high vulnerability range, respectively.