ارزیابی مدل اف‌اس‌ام از راه رسوب‌سنجی آبگیر بندهای کوچک در استان فارس

کمبود آمار و نیاز کارشناسان به اطلاع از میزان فرسایش و رسوب ‌دهی حوزه‌های آبخیز در مناطق مختلف کشور، استفاده از مدل‌های تجربی را اجتناب‌ناپذیر ساخته است. یکی از این مدل‌ها اف‌اس‌ام است. هدف از اجرای این تحقیق بررسی کارآیی این مدل در استان فارس است. پنج حوزه‌ی آبخیز کوچک در استان فارس انتخاب شد. در خروجی این حوزه‌های آبخیز، بندهای خاکی و سنگی‌ ملاتی بنا شده‌‌اند. این بندها سرریز ندارد و سن بیشتر آن‌ها نزدیک به 10 سال است. مقدار رسوب‌های ته‌نشین شده در آب‌گیر آن‌ها با استفاده از نقشه‌برداری ‌‌به‌‌دست آمد. وزن مخصوص ظاهری رسوب‌ها با عملیات صحرایی تعیین، و حجم رسوب‌ها با درنظرگرفتن سال‌های رسوب‌گیری به وزن تبدیل شد. نرخ فرسایش‌پذیری حوزه‌های آبخیز با استفاده از مدل اف‌اس‌ام تعیین شد. نتایج نشان داد که استفاده از مدل اصلی اف‌اس‌ام برای حوزه‌های آبخیز پژوهش بیش‌برآوردی بسیار زیادی را نشان داده است و کارآیی ندارد. میانگین نسبی مربعات خطای مدل واسنجی‌شده 0/246 محاسبه شد، که نشان‌دهنده‌ی خطای کم مدل واسنجی‌شده است. نتایج برآوردشده‌ی مدل واسنجی‌شده‌ی اف‌اس‌ام با مقادیر رسوب‌های اندازه‌گیری‌شده حاکی از تطابق 75 % این مدل است، بنابراین می‌توان نتایج برآورد مدل واسنجی‌شده را پذیرفت.