تعیین وضعیت و تغییرات شاخص فصلی بارش در بخش مرکزی استان اردبیل

بارش مهم‌ترین سنجه‌ی اقلیمی، بویژه در مناطق خشک بوده، و وضعیت آن حاصل برهم‌کنش عوامل فیزیکی و تغییرات مکانی‌زمانی است و از تغییر اقلیم متاثر می‌گردد. فصلی‌بودن نحوه‌ی توزیع بارندگی در ماه‌های سال را مشخص می‌کند، و به‌عبارتی تغییرات فصلی وضعیت بارش را ارزیابی می‌کند. بررسی حاضر برای تعیین وضعیت و تغییرات شاخص فصلی با استفاده از شاخص فصلی‌بودن و روند تغییرات آن در بخش مرکزی استان اردبیل انجام شده است. از داده‌های بارندگی 24 ایستگاه‌ باران‌سنجی در دوره‌ی آماری 1368 تا 1391 (23ساله) استفاده شد. تغییرات زمانی‌مکانی با استفاده از دو نمایه‌ی بارش، یعنی شاخص فصلی بارش و ضریب تغییرات برآورد شدند. روند شاخص فصلی با آزمون منکندال تعیین شد. نتایج نشان دادند که بیش‌ترین ضریب تغییرات در ایستگاه لای و اردبیل به‌‌ترتیب با 65 و 63%، و کم‌ترین ضریب تغییرات در ایستگاه شمشیرخانی با 36% بود. براساس نتایج شاخص فصلی بارش، بخش عمده‌ی منطقه در دو وضعیت عمدتاً فصلی با یک فصل خشک کوتاه (0.2 تا 0.3)، و یکنواخت با یک فصل مرطوب و دامنه‌ی عددی بیشینه‌ی 0.6 بودند. نتایج روند با استفاده از آزمون من–کندال نشان دادند که فقط در برخی از این ایستگاه‌ها روند ازنظر آماری معنی‌دار بوده‌است. ارزیابی ضریب تغییرات بارش نشان داد که یکنواختی بارش در ماه‌های مختلف در این ایستگاه‌ها کاهش یافته‌است. افزایش ضریب تغییرات بارش و شاخص فصلی بارش بیانگر تغییر وضعیت آن و افزایش محتمل شدت خشک‌سالی در منطقه است.