تغییرات زمانی کوتاه مدت رواناب، غلظت رسوب در کاربری های اراضی مختلف و دو شدت بارش

تغییر کاربری اراضی بر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک و در نتیجه آن بر مولفه های هیدرولوژیکی مانند حجم روان آب و غلظت رسوب تاثیر می گذارد. اطلاعات کمی درباره تغییر پذیری زمانی این مولفه های هیدرولوژیکی در کاربری ها و شدت بارش های مختلف وجود دارد، لذا هدف از این تحقیق بررسی اثر کاربری های مختلف اراضی بر زمان شروع روان آب، حجم روان آب و غلظت رسوب در دو شدت انتخابی است. به این منظور با استفاده از شبیه ساز باران اثر دو شدت بارش 51 و 86 میلی متر بر ساعت در چهار کاربری مرتع، عدس، کاه و کلش و زمین بایر در پلات یک متر مربعی در ایجاد روان آب و رسوب در پایگاه تحقیقاتی دانشگاه گنبد مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین تغییرات زمانی میزان روان آب و غلظت رسوب برای مدت 30 دقیقه در فواصل زمانی 6 دقیقه برای هر کاربری اندازه گیری شد. نتایج تحقیق حاکی از تفاوت معنی دار زمان شروع روان آب، حجم روان آب و غلظت رسوب در سطح احتمال پنج درصد در دو شدت بارش مورد مطالعه با توجه به نوع کاربری بود. حجم روان آب و غلظت رسوب در همه ی بازه های زمانی مورد بررسی در سطح احتمال پنج درصد تفاوت معنی داری داشت. حجم روان آب در کاربری های مختلف در شدت های بارش 51 و 86 میلی متر بر ساعت به ترتیب از 2.3 تا 24 لیتر و از 6.38 تا 46.8 لیتر در 30 دقیقه متغیر بود. هم چنین غلظت رسوب در شدت بارش 86 میلی متر بر ساعت به ترتیب در کاربری مرتع، عدس، کاه و کلش و بایر 0.59، 0.63، 1.16 و 1.85 گرم در لیتر و در شدت بارش 51 میلی متر به ترتیب 0.35، 0.48، 0.79 و 1.26 گرم در لیتر بود. در دو شدت بارش مورد بررسی، اختلاف میانگین حجم روان آب و غلظت رسوب در کاربری های مطالعه شده با آزمون t استودنت نشان دهنده تفاوت معنی داری بود. هم چنین نتایج آزمون t استودنت نشان داد که حجم روا ن آب به غیر از کاربری عاری از پوشش، در بقیه کاربری های مورد مطالعه تفاوت معنی داری در سطح %5 دارند و غلظت رسوب فقط در پلات کاربری مرتع در سطح %5 اختلاف معنی داری دارند