بررسی سطوح مختلف تنش شوری و خشکی بر خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه دانه رست گندم (triticum aestivum l.) و علف هرز جودره (hordeum spontaneum koch.)

تنش شوری و خشکی یکی از عوامل محدودکننده در مراحل مختلف رشد و نمو گیاهان هستند. به‌منظور ارزیابی جوانه زنی، رشد اولیه گندم و جودره به تنش شوری و خشکی چهار آزمایش جداگانه در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در تابستان سال 1386 در آزمایشگاه تحقیقاتی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند اجرا گردید. سطوح مختلف تنش شوری و خشکی عبارت بودند از: پتانسیل‌های اسمزی صفر، 0.3 ، 5 ، 10 و 15 بار. نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش سطوح مختلف شوری و خشکی درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، وزن‌تر دانه رست، وزن تر ریشه چه، وزن تر ساقه چه، طول ریشه چه هر دو گیاه کاهش یافت. نتایج مقایسه گروهی مستقل بین دو گیاه نیز نشان داد که درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه در جودره براثر تنش شوری و خشکی نسبت به گندم کاهش بیشتری داشت. در تنش شوری برازش مدل لجستیک سه پارامتری رابطه بین سطوح مختلف تنش و درصد جوانه زنی گندم و جودره را به‌خوبی توجیه نمود. پارامتر x 50 مدل مذکور حاکی از کاهش 50 درصدی حداکثر جوانه زنی گندم و جودره به ترتیب در پتانسیل های اسمزی 10.82 و 6.40 بار بود. پارامتر x 50 در تنش خشکی برای گندم و جودره به ترتیب 12.63 و 5.20 بار به دست آمد. به‌طورکلی با مقایسه پارامتر x 50 و کمتر بودن آن در گیاه جودره نسبت به گندم و سایر نتایج این آزمایش می‌توان گفت جودره به تنش شوری و خشکی حساسیت بیشتری نسبت به گندم دارد.