گزارش علمی کوتاه: ارزیابی تحمل خشکی ژنوتیپ‌های کلزا (Brassica Napus L.) با استفاده از شاخص های مقاومت به خشکی

به‌منظور بررسی عملکرد پانزده ژنوتیپ کلزا در شرایط تنش خشکی و ارزیابی ژنوتیپ ها با استفاده از شاخص های مقاومت به خشکی، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط آبی و دیم در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. شاخص های حساسیت به تنش، تحمل، میانگین هارمونیک، میانگین هندسی تولید، متوسط تولید، تحمل تنش، عملکرد و پایداری عملکرد بر اساس عملکرد دانه در هر دو شرایط محاسبه شدند. تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که محیط به طور معنی داری بر روی عملکرد تاثیر گذاشته به‌طوری‌که میانگین عملکرد در محیط دیم کمتر از محیط آبی بود. بین ژنوتیپ‌های موردبررسی اختلاف معنی داری ازنظر شاخص ها و عملکرد در هر دو شرایط وجود داشت. بررسی همبستگی شاخص ها نشان داد که شاخص های میانگین بهره وری،میانگین بهره وری هندسی وتحمل تنش با عملکرد در هر دو شرایط، همبستگی بالایی داشته و بر اساس نمودار سه‌بعدی این شاخص ها، ژنوتیپ‌های hw113، l146 و l201 مناسب ترین ژنوتیپ ها برای هر دو شرایط در نظر گرفته شدند. با توجه به نمودار بای‌پلات حاصل از دو مولفه اصلی اول و دوم نیز، ژنوتیپ‌های hw113، l146 و l201 نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارای تحمل بیشتری به تنش خشکی بوده و ژنوتیپ‌های l72 و opera حساس ترین ژنوتیپ ها به شرایط تنش خشکی شناخته شدند.

Short Communication: Evaluation of drought tolerance of rapeseed genotypes (Brassica napus L.) using drought resistance indices

To evaluate the grain yield of fifteen rapeseed genotypes under drought stress using drought resistance indices, an experiment as a randomized complete block design with three replications was performed under irrigated and dryland farming conditions at the research farm of cus of Agriculture and Natural Resources of Razi University of Kermanshah over 20122013 cropping season. The sensitivity stress index, tolerance, harmonic mean, geometric mean of the average production, stress tolerance, yield and yield stability were calculated based on grain yield under two conditions. Combine analysis of variance showed that the environment significantly affected grain yield so that the average yield under irrigated environment was more than dryland farming. There was a significant difference between genotypes for grain yield and drought resistance indices under both conditions. Considering correlations of indices showed that MP, GMP and STI had significant correlation with grain yield in both conditions, and based on threedimensional chart of these indices, genotypes HW113, L146 and L201 were superior genotypes for both conditions. According to the biplot of two first principal components, the genotypes HW113, L146 and L201 were the most tolerant to drought stress, and genotypes L72 and OPERA were the most susceptible genotypes to drought stress environment.