گزارش علمی کوتاه: مطالعه تغییرات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گل گاوزبان (Echium Amoenum Fisch. & Mey.) تحت تنش خشکی

به‌منظور ارزیابی تاثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گل­گاوزبان  echium amoenum، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا گردید. در این آزمایش اثر سطوح مختلف خشکی شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی به‌عنوان تیمار شاهد و آبیاری پس از تخلیه 25، 50 و 75 درصد آب قابل‌استفاده گیاه بر خصوصیات کمی (طول و عرض برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی) و کیفی (میزان پرولین و قندهای محلول کل) در مرحله­ی رشد رویشی در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که خشکی موجب کاهش معنی دار صفات مورفولوژیک موردمطالعه (به‌استثناء طول ریشه) شده است، درحالی‌که غلظت پرولین و قندهای محلول کل برگ با افزایش سطوح تنش خشکی به‌طور معنی داری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. نتایج نشان داد که تجمع پرولین و قندهای محلول شاخص خوبی برای تحمل خشکی می باشد. با افزایش سطوح تنش خشکی میزان پرولین برگ بیش از 5 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. همچنین افزایش شدت تنش خشکی از تیمار شاهد (عدم تنش) تا تیمار تخلیه 75% آب قابل‌دسترس محتوای قندهای محلول برگ را نسبت به تیمار شاهد به میزان 2 برابر افزایش داد. به‌طورکلی نتایج نشان داد این گیاه از طریق تنظیم اسمزی خشکی را تحمل کرده و این مکانیسم در بقای گیاه در شرایط تنش خشکی نقش داشته است.

Short Communication: Studying the morphological and physiological changes of Echium amoenum Fisch. & Mey. medicinal plant under drought stress

To evaluate the effect of drought stress on some morphological and physiological properties of Echium amoenum Fisch Mey medicinal plant, an experiment was carried out in completely randomized design with four replications at the research greenhouse of Institute of Medicinal Plants of Iranian Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR). In this experiment, the effect of different levels of drought stress including irrigation in field capacity as control treatment and irrigation after discharging 25, 50 and 75 percent of water on plant quantity characteristics (Leaf length and width, Root length, Root and Shoot fresh and dry weight) and quality characteristics (Proline and Total soluble sugar content) in vegetative growth level were investigated under greenhouse conditions. The results showed that drought stress caused a reduction in all morphological characteristics (except for the root length) while the concentrations of proline and leaves total soluble sugar with increasing levels of drought stress were significantly increased compared to control. The results showed that the accumulation of proline and soluble sugars were good indicators of drought tolerance. With increasing levels of drought stress, amount of leaves proline increased more than 5 times compared to control. Also, by increasing the drought stress severity from control (no stress) to 75% depletion of available water treatment, the content of leaves soluble sugars increased 2 times compared to control. Generally, results showed that this plant is tolerant to the drought stress by osmotic adjustment and this mechanism resulted in plant survival under drought stress conditions.