تاثیر میزان بذر بر عملکرد دانه و برخی ویژگی‌های زراعی کلزا در کشت بهاره تحت شرایط دیم

کلزا یکی از مهم‌ترین گیاهان روغنی است که نقش عمده‌ای در تامین روغن خوراکی دارد. به‌منظور تعیین بهترین رقم و میزان بذر در کلزا و خردل برای شرایط دیم سردسیر، این آزمایش با دو فاکتور به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار به مدت دو سال 85-1383 شامل دو رقم و میزان بذر در پنج سطح 2، 3/5، 5، 6/5 و 8 کیلوگرم در هکتار برابر با تراکم 50، 87، 125، 162 و 200 بوته در مترمربع در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان اجرا شد. ویژگی‌های درصد سبز شدن و استقرار بوته‌ها، تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه ثبت گردید. اثر رقم بر کلیه ویژگی‌ها در سطح 1% معنی‌دار بود. اثر تراکم بوته بر ویژگی‌های تعداد روز تا رسیدگی، تعداد روز تا گلدهی و درصد سبز شدن و استقرار بوته در سطح 1% معنی‌دار بود. رقم bard-1 با عملکرد دانه 814 کیلوگرم در هکتار از هیبریدhyola-401 با 736 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه بیشتری تولید کرد. بیشترین عملکرد دانه که برابر با821 کیلوگرم در هکتار بود، از میزان 6/5 کیلوگرم بذر در هکتار به دست آمد. بر طبق نتایج این آزمایش، مصرف 6/5 کیلوگرم بذر در هکتار جهت کاشت بهاره هیبریدhyola-401 و خردل روغنی bard-1 در شرایط دیم سردسیری مناسب به نظر می‌رسد. همچنین استفاده از ارقام دو صفر و زودرس خردل روغنی بر استفاده از ارقام کلزا در شرایط دیم مناطق سردسیر کشور ارجحیت دارد.

The effect of seed rate on grain yield and some agronomic traits of spring sown canola under dryland farming conditions

Rapeseed is one of the most important oilseed crops that has major role in edible oil supply. In order to determine the best cultivar and seed rate for rapeseed and mustard under cold dryland conditions, this factorial experiment was conducted based on RCBD with four replications, two cultivars (Bard1 and Hyola401) and five seed rates (2, 3.5, 5, 6.5 and 8 Kg/ha equal to 50, 87, 125, 162 and 200 plants per square meter) during 20046 at North Khorasan Dryland Research Station (Shirvan). The traits including emergence and plant establishment percent, days to flowering, plant height, days to maturity, number of pods per plant, number of seeds per pod, thousand kernel weight and grain yield were recorded. The effect of cultivar on all traits was significant (P < 0.01). Seeding rate had significant effects on days to maturity, days to flowering and emergence and establishment percent (P < 0.01). The cultivar Bard1 with 814 Kg/ha had higher grain yield than Hyola401 (736 kg/ha). The greatest seed yield (821 Kg/ha) was obtained where the seeding rate of 6.5 Kg/ha was used. According to the results of this experiment, seeding rate of 6.5 Kg/ha for spring sowing of the hybrid Hyola401 and oil mustard Bard1 under cold dryland farming conditions seem suitable. Moreover, sowing 00 and early maturity cultivars are preferable to canola cultivars under dryland farming of cold regions of Iran.