کمّی‏سازی و تحلیل واکنش ‏های جوانه‏زنی گیاه دارویی مرزه به دما و تنش شوری

امروزه گیاهان دارویی ازجمله گیاهان مهم اقتصادی در دنیا هستند، درحالی‌که اطلاعات پایه چندانی در مورد بسیاری از این گیاهان وجود ندارد. این مطالعه به‌منظور کمّی‏سازی واکنش سرعت جوانه‏زنی گیاه دارویی مرزه (hortensis l. satureja) نسبت به دما و تنش شوری انجام شد. بدین منظور جوانه‏زنی این گیاه تحت تاثیر تیمار‏های دمایی (12، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‏گراد) و غلظت های شوری (صفر، 25، 50، 75، 100، 125 و 150 میلی مولار nacl) در آزمایشگاه تحقیقات بذر دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال 1392 موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تاثیر دما، تنش شوری و اثر متقابل آن‏ها بر حداکثر درصد جوانه زنی (mgr)، سرعت جوانه زنی (r50) و زمان رسیدن به 10% (d10)، 50% (d50) و 90% (d90) حداکثر جوانه زنی معنی دار بود. با افزایش غلظت شوری آب، درصد و سرعت جوانه زنی کاهش یافت. همچنین با افزایش دما تا دمای مطلوب درصد و سرعت جوانه زنی افزایش و پس‌ازآن کاهش یافت. با ارزیابی سه مدل رگرسیون غیر‏خطی شامل مدل دو‏تکه‏ای، دندان‏مانند و بتا، مدل بتا به‌عنوان مدل برتر انتخاب شد. در شوری صفر، دماهای کاردینال شامل دمای پایه، دمای مطلوب و دمای سقف به ترتیب 8، 77/24 و 41 درجه سانتی گراد و زمان بیولوژیک 68/83 ساعت (شاهد) برآورد شد. دماهای بهینه و سقف تحت تاثیر غلظت شوری قرار نگرفتند، اما دمای پایه و زمان بیولوژیک جوانه‏زنی به ازای افزایش هر 25 میلی مولار غلظت شوری به ترتیب 35/1 درجه سانتی گراد کاهش و 65/1 ساعت افزایش یافت.