بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و کودهای زیستی بر خصوصیات مورفولوژیک، اسانس و محتوی فنل و فلاونوئید در رازیانه (.foeniculum vulgare mill)

با هدف بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری و کودهای زیستی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه رازیانه آزمایشی در سال 1399 در مزرعه کشاورزی در شهرستان مهاباد اجرا شد، در این آزمایش چهار رژیم آبیارى (آبیاری بعد از 60 ،90 ،120 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاسa) در کرت‌هاى اصلی و تلقیح بذر با کودهای زیستی (شامل شاهد، تلقیح با مایکوریزا، ازتو باکتر و فسفاته بارور2) در کرتهاى فرعی قرار گرفتند. صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد چتر و چترک در بوته، تعداد دانه در چترک، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، درصد اسانس، محتوی فنل و فلانوئید اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد بالاترین ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، تعداد چتر در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه به رژیم آبیاری بعد از 90 میلی‌متر تبخیر و تلقیح بذر با مایکوریزا اختصاص یافت، همچنین بالاترین درصد اسانس و محتوی فنل کل در رژیم آبیاری بعد از 120 میلی‌متر تبخیر و تلقیح بذر با مایکوریزا مشاهده شد. نتایج مقایسه میانگین همچنین نشان داد هر چند با افزایش شدت تنش کم آبی از عملکرد دانه کاسته شد اما در کلیه رژیم های آبیاری استفاده از کودهای زیستی به صورت معنی‌داری بر عملکرد دانه در مقایسه با تیمار شاهد افزودند. همچنین استفاده از کودهای زیستی در رژیم‌های آبیاری بعد از 120 و 150 میلی متر تبخیر توانست عملکرد دانه بالاتر از تیمار شاهد در رژیم‌های آبیاری بعد از 60 و 90 میلی‌متر تبخیر نشان دهد. در این مطالعه تنش کم آبی بر درصد اسانس در گیاه رازیانه افزود همچنین استفاده از میکوریزا در رژیم آبیاری بعد از 60 و 90 و همچنین استفاده از میکوریزا و ازتوباکتر در رژیم‌های آبیاری بعد از 120 و 150 میلی متر تبخیر به صورت معنی‌داری بر درصد اسانس در مقایسه با تیمار شاهد کود زیستی افزود.

study the effect of different irrigation regimes and biofertilizers on morphological characteristics, essential oil and phenol and flavonoids contains in fennel (foeniculum vulgare mill.)

introductiondrought stress, permanent or temporary, limits the growth and the distribution of natural vegetation and the production of cultivated plants more than any other environmental factor. water deficit stress has changed plants ‘metabolism significantly, by attenuating the growth, photosynthesis, and ultimately yield of the plants. the recent global trend in production of medicinal plants is in favor of sustainable agriculture. one of the efficient practices of sustainable agriculture is the application of biological fertilizers for quantitative and qualitative yield improvement in medicinal plants, such as fennel, which is of great significance in food, pharmaceutical, and cosmetic industry. fennel (foeniculum vulgare mill.) is an umbelliferous plant. due to the high potential of west azerbaijan province, especially mahabad region, the present study was conducted to investigate the effect of biofertilizers on the increase of water tolerance in fennel.materials and methodsin order to investigate the effect of different irrigation regimes and biofertilizers on the quantitative and qualitative characteristics of fennel, an experimental experiment was conducted in 2020 in an agricultural farm in mahabad city. in this experiment, four irrigation regimes (irrigation after 60, 90, 120 and 150 mm evaporation from class a evaporation pan) in main plots and inoculation of seeds with biofertilizers (including control, inoculation with mycorrhiza, azotobacter  and phosphate fertile 2) were placed in subplots. in this study, plant height, number of sub-branches, number of umbrellas and umbrellas per plant, number of seeds per umbel, thousand kernel weight, biological yield, grain yield, essential oil content, phenol and flavonoid content were measured.