ارزیابی عملکرد و مولفه‌های پر شدن دانه تریتیکاله (.x triticosecale witt) متاثر از کاربرد قارچ میکوریزا، ورمی کمپوست و نانوسیلیکون در شرایط کمبود آب

به‌منظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون بر عملکرد و محتوای کلروفیل تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل در طول دوره رشد به‌عنوان شاهد و قطع آبیاری در 50 درصد مراحل آبستنی و سنبله‌دهی به‌ترتیب به‌عنوان محدودیت شدید و ملایم آبی)، کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد به‌عنوان شاهد، کاربرد ورمی‌کمپوست، میکوریزا و کاربرد توام ورمی‌کمپوست و میکوریزا) و محلول‌پاشی نانوسیلیکون (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد و محلول‌پاشی دو گرم در لیتر نانوسیلیکون) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد ورمی‌کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل محتوای کلروفیلa (61.02 درصد)، b (43.17 درصد)، کلروفیل کل (55.97 درصد)، کارتنوئید (55.8 درصد)، حداکثر وزن دانه (54.78 درصد)، طول دوره پرشدن دانه (16.26 درصد) و دوره موثر پرشدن دانه (46.16 درصد) را نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی به طور معنی‌داری افزایش داد. همچنین یک افزایش حدود 36.78، 45.83، 61.8، 44.11 و 59.52 درصدی معنی‌دار به‌ترتیب در ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه و عملکرد تک بوته درکاربرد ورمی‌کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی وجود داشت. به‌نظر می‌رسد کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون می‌تواند با بهبود محتوای کلروفیل و مولفه‌های پرشدن دانه، عملکرد دانه تریتیکاله را در شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.

evaluation of yield and grain filling components of triticale (x triticosecale witt.) affected by application of mycorrhizal fungi, vermicompost and nano-silicon under water deficit conditions

introductiondrought stress is one of the most important abiotic factors that can limit plant growth and yield. the response of plants to water limitation has been evaluated based on genetic, biochemical and morpho-physiological traits. several strategies have been developed in order to decrease the toxic effects caused by severe water limitation on plant growth. among them the use of bio-fertilizers (such as mycorrhizae and vermicompost) and nano-silicon play a key role in yield improvement. the aim of this study was to investigate the effects of irrigation withholding in reproductive stages and nano-silicon and bio-fertilizers application on grain filling period, chlorophyll content and grain yield of triticale.materials and methodsin order to study the effect of vermicompost, mycorrhizae and nano-silicon on yield and chlorophyll content of triticale under water limitation conditions, an experiment was conducted as factorial based on randomized complete block design with three replications in greenhouse research of faculty of agriculture and natural resources, university of mohaghegh ardabili in 2020. experimental factors were included irrigation limitation at three levels (full irrigation as control, irrigation withholding in 50 percent of heading and booting stages as moderate and severe water limitation, respectively), bio-fertilizers application at four levels (no application of bio-fertilizers as control, application of vermicompost, mycorrhizae, and both application of vermicompost and mycorrhizae) and foliar application of nano-silicon (2 g.l-1 of nano-silicon and water-sprayed as control).