تاثیر تنش خشکی آخر فصل بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک ارقام ایرانی گلرنگ در منطقه کرج

به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر برخی خصوصیات مورفوفیزیولوژیک ارقام ایرانی گلرنگ، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. این تحقیق به صورت آزمایش کرت‏های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در طول فصل زراعی 96-1395 انجام شد. فاکتور اصلی این آزمایش شامل دو سطح رطوبتی بدون تنش خشکی و تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه (فاکتور اصلی) بود و پنج رقم ایرانی گلرنگ سطوح فاکتور فرعی آزمایش را تشکیل دادند. نتایج حاصل نشان داد تنش خشکی آخر فصل تاثیر معنی‌داری بر صفات مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه ارقام گلرنگ داشت و سبب کاهش ارتفاع گیاه، تعداد طبق، قطر طبق، تعداد دانه، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در ارقام گلرنگ شد. از سوی دیگر تنش خشکی موجب کاهش محتوی نسبی آب برگ، شاخص سطح برگ و افزایش دمای کانوپی در ارقام گلرنگ گردید. تنش خشکی عملکرد دانه و محتوی روغن دانه گلرنگ را به ترتیب و بطور میانگین 14.9 و 2.7 درصد در مقایسه با شرایط بدون خشکی کاهش داد. واکنش ارقام مختلف گلرنگ نیز از نظر صفات اکوفیزیولوژیک به تنش خشکی متفاوت بود. به‌طوری‌که رقم پرنیان به سبب تعداد طبق و وزن هزار دانه بیشتر، بیشترین عملکرد دانه را در هر دو سطح آبیاری بدون تنش و تنش خشکی به ترتیب با میانگین 2150 و 1773 کیلوگرم بر هکتار داشت. بیشترین کاهش عملکرد دانه در اثر تنش خشکی نیز در رقم صفه و به میزان 24.8 درصد مشاهده شد. در بین ارقام مورد بررسی رقم پرنیان دارای بالاترین محتوی نسبی آب برگ و شاخص سطح برگ و کمترین دمای کانوپی در شرایط تنش خشکی بود که با عملکرد بهتر این رقم در ارتباط بود. با توجه به نتایج بدست آمده رقم پرنیان یک رقم متحمل به تنش خشکی بود.

The effect of late season drought stress on some morphophysiological characteristics of Iranian safflower varieties in Karaj region

Introduction The importance of oil crops such as safflower has increased in recent years. Due to that safflower, can resistance in drought condition without reduction in yield, it can be a promising alternate crop in dryland agroecosystems. Plant have developed a wide variety of drought tolerance mechanisms in morphological and physiological levels. There are wide variations among the safflower genotypes with respect to seed and oil yields at drought stress condition. Materials and methodsIn order to investigate the effects of lateseason drought stress on some morphophysiological characteristics of Iranian safflower varieties, an experiment was conducted in the research field of Karaj Seed and Plant Improvement Research Institute. This study included two irrigation levels; normal irrigation (control) and drought stress from grain filling stage (main plot), and five Iranian safflower varieties including Sofeh, Goldasht, Golmehr, Padideh and Parnian (subplot), which conducted as a splitplot experiment in a randomized complete block design with three replications during the 201617. Results and discussion The results showed that drought stress had a significant effect on morphophysiological traits and seed yield of safflower varieties and decreased plant height, heads per plant, head diameter, seeds per head, 1000seed weight and seed yield. Moreover, drought stress reduced relative water content, leaf area index and increased canopy temperature of safflower varieties. Late season drought stress reduced the growth duration of safflower varieties by 6days compared with normal irrigation (control). Plant height of safflower varieties decreased under drought stress by an average of 8.2 cm. The highest plant height was observed in Parian variety (140.6 cm) in normal irrigation treatment. In contrast, under drought stress conditions, the highest plant height was observed in Golmehr (128.3 cm). In the present study, late season drought stress increased three degrees Celsius at safflower canopy temperature. The highest and lowest canopy temperatures were observed in Goldasht and Parian varieties (34.1 and 30.6 °C, respectively). Also, late season drought stress reduced leaf area index (LAI) by 34% in safflower varieties. The highest and lowest leaf area index were observed in Parnian and Goldasht varieties (2.4 and 0.7, respectively). Under nonstress conditions, the highest relative leaf water content (RWC) was observed in Parnian variety. In addition, in drought stress treatment, Parnian and Padide varieties had the highest RWC (67.4% and 66.1%, respectively). Drought stress reduced seed yield and seed oil content by 14.9 and 2.7%, respectively. Due to the number of heads and 1000seed weight, Parnian variety had the highest seed yield at both control and drought stress conditions by 2150 and 1773 kg.ha1, respectively. The highest seed yield loss due to drought stress was observed in Sofeh variety by 24.8%. Conclusion Overall results of this study showed that Parnian variety was significantly superior to other varieties in terms of morphophysiological characteristics such as LAI, RWC and seed yield under late season drought stress. According to this, in terms of morphophysiological traits affecting drought tolerance, this variety performed better than other varieties.