ارزیابی تحمل به خشکی در هیبریدهای تست کراس چغندرقند تحت شرایط تنش کم آبیاری

این آزمایش به‌منظور ارزیابی تحمل به خشکی هیبرید های تست کراس چغندرقند (57 هیبرید) به همراه هفت شاهد (ارقام ir7، ماندارین، جلگه، پایا، فتورا، sc (7112*sb36) و جمعیت اصلاحی اولیه) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس نامتعادل (8×8) با چهار تکرار در سال زراعی 1395 انجام شد. آبیاری ها تا مرحله تنک و وجین (استقرار بوته ها) به‌طورمعمول انجام شد. آبیاری های بعدی در شرایط بدون تنش پس از 90 میلی متر و در شرایط تنش کم‌آبیاری پس از 200 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a صورت گرفت. صفات موردمطالعه شامل عملکرد ریشه، درصدقند،عملکردشکر، میزان سدیم، میزان پتاسیم، میزان نیتروژن مضره، ضریب قلیائیت، درصد قندملاس، شکر قابل استحصال، عملکردشکرسفید و ضریب استحصال شکر بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که ازنظر کلیه صفات بین ژنوتیپ های موردبررسی و رژیم های مختلف آبیاری تفاوت معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین عملکرد شکر سفید در شرایط بدون تنش و تنش کم‌آبیاری به ترتیب در هیبرید (7112*sb36)*s1–73 به میزان 13.34 تن در هکتار و رقم شاهد ماندارین به میزان 9.37 تن در هکتار، مشاهده گردید. تجزیه همبستگی بیانگر رابطه مثبت و معنی دار بین عملکرد شکر سفید با عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، شکر قابل استحصال و ضریب استحصال شکر و همچنین همبستگی منفی و معنی دار با میزان سدیم، پتاسیم، ضریب قلیائیت و درصد قند ملاس تحت هردوشرایط بود. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام صفات عملکرد شکر، ضریب استحصال شکر، عملکرد ریشه و درصد قند بیش از99 درصد تغییرات عملکرد شکرسفید را در هر دو شرایط (بدون تنش و تنش کم‌آبیاری) توجیه کردند. همچنین نتایج نشان داد که در شرایط عدم تنش عملکرد ریشه (1.17) و در شرایط تنش نیز عملکرد شکر (0.98) بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد شکر سفید داشته اند. درنهایت، در بین هیبریدهای موردمطالعه، هیبریدهای (7112*sb36)*s1–73، (7112*sb36)*s166 و (7112*sb36)*s172 که هم ازلحاظ شاخص تحمل به تنش (sti) و هم ازلحاظ صفات عملکردی در شرایط تنش برتر بودند به‌عنوان متحمل ترین هیبریدها به تنش خشکی معرفی شدند.

Evaluation of drought tolerance in sugar beet test cross hybrids under water deficit stress

IntroductionPlants encounter biological and nonbiological stress at different stages of their development. In this regard, drought stress is the most important nonseismic factor that, with global warming and the increased likelihood of drought, it is anticipated that by 2050, the performance of agricultural products in 50 percent of the world’s agricultural land would be at serious risk. This will lead to a significant reduction in the production of food products. The dry and semiarid climate of the country has become inevitable the cultivation and production of crops under the conditions of environmental stresses (drought, salinity and heat).Crops are show different reactions against these stresses. The occurrence of any of the stresses, or a combination of them, leads to a reduction in production. Sugar beet is one of the plants that tolerates these stresses. The aim of this research was to evaluate the tolerance of sugar beet test cross hybrids under nonstress and water deficit stress conditions in Khorasan Razavi province in order to select promising and drought tolerant hybrids. Materials and methodsThis experiment was conducted to evaluate the drought tolerance of sugar beet test cross hybrids (57 hybrids) with seven controls including IR7, Mandarin, Jolgeh, Paya, Fotora, SC (7112*SB36) and origin population) in Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center in two separate experiments under field conditions with unbalanced lattice design (8*8) with four replications in 2016. Irrigation was done routinely up to the thinning. Subsequent irrigations were done after 90 mm and 200 mm evaporation from the class A evaporation pan in nonstress and water deficit stress conditions, respectively. In this research, traits such as root yield, sugar content, sugar yield, Na, K, N, alkalinity, molasses sugar, white sugar content, white sugar yield and extraction coefficient of sugar were measured. Analysis of variance, estimation of correlations and step wise regression were performed with SAS 9.1 software and also path analysis was done using Amos v19 software. Results and discussionCombined analysis of variance showed that there was a significant difference (p≤0.01) among studied genotypes and different irrigation regimes for all traits. The highest white sugar yield in nonstress and water deficit stress conditions were observed in (7112 * SB36) * S1 – 73 (13.34 ton / ha) and Mandarin (9.37 ton / ha), respectively. Correlation analysis revealed that the relationship between white sugar yield with root yield, sugar content, sugar yield, white sugar content and extraction coefficient of sugar was significantly positive in two conditions, while its correlation with Na, K, alkalinity and molasses sugar was significantly negative. According to the results of the stepwise regression analysis, more than 99 percent of white sugar yield variation was explained by sugar yield, extraction coefficient of sugar, root yield and sugar content in nonstress and drought stress conditions. ConclusionsIn general, the results showed that the genotypes 61 (Mandarin), 60 (IR7), 63 (Fotora), 51 (7112 * SB36) * S1 – 73), 40 (7112 * SB36) * S1 66) and 56 (7112 * SB36) * S1 72), which were superior in terms of stress tolerance index (STI) and also in terms of yield traits in stress condition, were introduced as the most drought tolerant genotypes.