بررسی برخی صفات فیزیولوژیک، عملکرد دانه و اجزای آن در ارقام ذرت تحت شرایط تنش خشکی و کاربرد مایکوریزا

بمنظور بررسی واکنش‌ ارقام‌ ذرت به کم‌آبی در شرایط کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (glomus mossea) بر روی برخی صفات ذرت آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه‌ ‌طرح بلوک‌های‌ کامل تصادفی طی دو سال 1394 و 1395 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده ‌کشاورزی دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد تبریز انجام شد. عامل اصلی شامل کم‌آبی بر اساس تبخیر از تشتک کلاس a در دو سطح ‌70 میلی‌متر (به عنوان شاهد) و 140 میلی‌متر (به عنوان تنش) و عامل فرعی شامل 14 ترکیب فاکتوریل کاربرد و عدم کاربرد قارچ مایکوریزا (گونه گلوموس موسه) روی هفت رقم ‌ذرت (260، ‌301،400، 4015، 703،‌704و 705) بودند. صفات مورد اندازه‌گیری مشتمل بر محتوی رطوبت نسبی برگ، میزان شاخص کلروفیل، شاخص سطح برگ، تعداد بلال در بوته، طول بلال، تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف دانه، وزن 300 صد دانه و عملکرد‌ دانه بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب داده‌ها نشان داد که اثر متقابل سال در تنش در رقم و همچنین تنش در رقم در مایکوریزا روی عملکرد دانه معنی‌دار بود. بر اساس مقایسه میانگین داده‌ها بیشترین عملکرد دانه مربوط به سینگل‌کراس 301 و در شرایط بدون تنش با میانگین 760 گرم بر متر مربع بود. در حالی که کمترین عملکرد دانه مربوط به سینگل‌کراس 4015 در شرایط کم‌آبی با میانگین 392 گرم بر متر مربع بود. بیشترین عملکرد در شرایط بدون تنش و تنش کم‌آبی به ترتیب در سینگل‌کراس 703 و 301 و در شرایط کاربرد مایکوریزا به ترتیب با میانگین 765 و 720 گرم بر متر مربع بود. به عبارتی قارچ مایکوریزا در برخی از ارقام در شرایط تنش اثر مثبت روی عملکرد داشت. برآورد همبستگی بین صفات نشان داد که در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی، عملکرد دانه بیشترین همبستگی را با وزن 300 صد دانه داشت.

Study of some physiological traits, grain yield and its components in maize cultivars under drought stress conditions and mycorrhiza application

Introduction Maize (Zea mays L.) is one of the most important crops and after wheat and rice, it has the third place among cereals. Water in arid and semi arid regions is one of the most important limiting factors for crop production. And water resources in the country are limited, new hybrids that are suitable for drought tolerance and their economic performance should be developed. Various studies have shown that mycorrhizal fungi can have adverse effects on drought stress in plants The reduction of arbacterial mycorrhiza with the roots of most plants has a similar relationship with the plant in the absorption of mineral elements, soil and In addition to enhancing food absorption, this fungi may stimulate growth regulators, increase photosynthesis, improve osmotic pressure regulation in drought conditions, and increase resistance to environmental stress. Materials and methods To investigate the reaction of some physiological traits, grain yield and its components of maize cultivars to water deficit under the conditions of mycorrhizal application and nonapplication, A split factorial experiment based on randomized complete block design was performed during two years 2015 and 2016 , at the Research Station of the Faculty of Agriculture, Islamic Azad University, Tabriz Branch. The main factor was drought stress based on evaporation from class A pan with two levels of 70 mm (as control) and 140 mm (as stress) and subsidiary factor including 14 factorial combinations of application and nonapplication of mycorrhiza on seven maize cultivars (260, 301, 400, 4015, 703, 704 and 705). The traits measured included relative water content, chlorophyll index, leaf area index, number of ear per plant, ear length, number of seeds per row, row number of seeds, weight 300 hundred seeds and grain yield. Results  The results of combined analysis of the data showed that the interaction of year in stress in cultivar and also stress in the cultivar in Mycorrhiza was significant on grain yield. Based on the comparison of mean values, the highest seed yield was related to singlecross 301 and in nonstress conditions. While the lowest grain yield was related to singlecross 4015 in drought stress conditions. The highest yield in nonstressed conditions and drought stresses was in singlecross 400 and 301 respectively under microscopic conditions. In other words, mycorrhiza had a positive effect on some of the cultivars under stress conditions. The correlation coefficients between traits showed that in both conditions of normal irrigation and drought stress, grain yield had the highest correlation with 300 grain weight.   Conclusion The results of this study showed that the occurrence of drought stress in corn field from the 6th leaf stage to seed had a negative and significant effect on grain yield. The response of the cultivars was different under stress and non stress conditions. Regarding the existence of significant differences in grain yield between two levels of application and nonapplication of mycorrhiza under water resources constraints, it is possible to use precise irrigation management and mycorrhiza application in some The cultivars significantly reduced dehydration losses on corn grain yield. The correlation between seed yield with 300 grain weight, number of seeds per row and number of grain rows were positive and significant.