ارزیابی تحمل به شوری در نسل پنجم (m5) لاین‌های گندم نان با استفاده از روش‌‌های بای‌پلات و تجزیه عاملی

شوری خاک یکی از تنش های غیر زیستی موثر بر رشد محصولات و بهره وری آن‌ها است. تکنیک های غربال گری موثری برای تحمل به شوری وجود دارد که برای افزایش عملکرد واریته های گندم مفید می باشند. هدف از این مطالعه ارزیابی نسل پنجم لاین های گندم نان، با کمک اثر متقابل بین صفات در دو شرایط بدون تنش و تنش شوری جهت شناسایی صفات و لاین های مفید در برنامه اصلاحی نسل ششم بود. پانزده لاین انتخابی از نسل چهارم به همراه دو ژنوتیپ والدی آن‌ها (ارگ و بم) و دو ژنوتیپ تولیدشده منطقه یزد (سیوند و نارین)در دو شرایط بدون تنش (2 دسی زیمنس بر متر) و تنش شوری (10 دسی زیمنس بر متر) و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری یزد کشت گردید. داده های مورفوفیزیولوژیکی به‌دست‌آمده با استفاده ازتجزیه عامل ها و بای پلات ژنوتیپ×صفت(g×t)مبتنی بر مدل رگرسیونی تجزیه گردیدند. بردارهای موجود در بای پلات نشان دادند که ارتباط مثبت و قوی بین دو صفت عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و کلروفیل برگ با عملکرد دانه در شرایط تنش شوری وجود دارد و تجزیه عامل ها نیز این نتیجه را تائید کرد. به نظر می رسد. دو صفت عملکرد بیولوژیک و محتوی کلروفیل برگ می تواند معیاری جهت بهبود عملکرد دانه در برنامه های اصلاحیبه‌ویژه در شرایط تنش شوری باشد. نمودار سه‌بعدی لاین ها بر مبنای شاخص تحمل به تنش (sti) و عملکرد دانه در شرایط عدم تنش و تنش شوری نیز نشان داد که لاین های 1، 2و 8 از عملکرد بالایی در هر دو شرایط برخوردار بودند و به‌عنوان متحمل ترین لاین ها نسبت به تنش شوری انتخاب شدند.این مطالعه نشان می دهد که بای پلات g×t ابزاری مفید جهت ارزیابی بصری لاین ها برتر، صفات و گروه بندی آن‌ها با دیگر تکنیک های آماری است.